20 MAYIS DÜNYA ARI GÜNÜ

Arılar yeryüzündeki bitkilerin tozlaşmasını ve çoğalmasını sağlayan en önemli canlı varlıklardır. Ekolojik seramızdaki birçok bitkinin çoğalması ve insanların temel gıdasının üretmesi nedeniyle arılar hayatın temel taşlarından biri. Birleşmiş Milletler tarafından ilan edilen 20 Mayıs Dünya Arı Günü bu gerçeğe dikkat çekiyor.

Tozlaşma, ekosistemlerin işlemesi için gerekli bir süreç. Dünyadaki çiçekli bitki türlerinin yaklaşık %90’ı, toprak mahsullerinin %75’inden fazlası ve küresel tarım arazisinin % 35’i tozlaşma için tümüyle veya kısmen hayvanlara bağımlı. Tozlaşmaya aracılık eden arı, kelebek, arı kuşu, yarasa gibi hayvanlar yalnızca gıda güvencesine doğrudan katkıda bulunmakla kalmıyor, aynı zamanda biyolojik çeşitliliğin de devamlılığını sağlıyor.

Bu nedenle Birleşmiş Milletler; arılar ve diğer tozlaştırıcıların önemi, karşılaştıkları tehditler ve sürdürülebilir kalkınmaya katkıları konusunda farkındalık yaratmak için 20 Mayıs tarihini Dünya Arı Günü olarak belirledi. Dünya Arıcılık Günü olarak da bilinen bu günün amacı, küresel gıda tedarikiyle ilgili sorunların çözülmesine ve gelişmekte olan ülkelerde açlığın ortadan kaldırılmasına önemli ölçüde katkıda bulunmak amacıyla, başta arılar olmak üzere tozlaşmayı sağlayan hayvanları korumaya yönelik önlemleri artırmak oldu.

Dünya Arılar Günü kutlanıyor olsa da arılar tehdit altında. Mevcut türlerin yok olma oranı, insan etkileri nedeniyle normalden yüz ila bin kat daha yükseldi. Özellikle arı ve kelebek gibi omurgasız tozlaştırıcıların yaklaşık yüzde 35’i, yarasa ve kuş gibi omurgalı tozlaştırıcıların ise yaklaşık yüzde 17’si küresel anlamda tükenme tehlikesiyle karşı karşıya. Bu eğilim devam ederse, besin ögeleri açısından zengin birçok meyve, kabuklu yemiş ve sebzenin üretimi giderek azalacak ve bunların yerini tozlaşmak için hayvanlara ihtiyaç duymayan pirinç, mısır ve patates gibi temel tarım ürünleri alacak. Bu da tek yönlü ve dengesiz beslenmeye yol açacak.

Yoğun tarım uygulamaları, arazi kullanımındaki değişimler, tarımda monokültür uygulamaları, pestisitler, iklim değişikliği ile ortaya çıkan sıcaklık artışı gibi etkenler arı popülasyonları ve buna bağlı olarak ürettiğimiz toprak mahsullerinin çeşitliliği açısından sorun oluşturmakta. Dünya Arı Günü bu sorunlar konusunda farkındalık yaratılması ve adımlar atılmasına vesile olunmasına yönelik bir gün. Her yıl 20 Mayıs tarihinde kutlanan Dünya Arı Günü çeşitli etkinliklere sahne oluyor. Bu günde özellikle çocukların bilinçlendirilmesi önem taşıyor. Bunun için Dünya Arı Günü oyunu gibi çevrimiçi etkinlikler faydalı oluyor.

Tozlaştırıcıların korunmasını ve sürdürülebilirliği Uluslararası Biyolojik Çeşitlilik Sözleşmesi öncelikleri arasında da yer alıyor. Bu bağlamda tarımda tozlaştırıcıların sürdürülebilir kullanımını teşvik etmek amacıyla Uluslararası Tozlaştırıcı İnisiyatifi (IPI) 2000 yılında hayata geçirildi. İnisiyatifin ana hedefleri tozlaştırıcı nüfusundaki azalmayı izlemek, taksonomi bilgi açığını kapatmak, tozlaşmanın kesintiye uğramasının ekonomik etkisini değerlendirmek ve tozlaştırıcı çeşitliliğini korumak oldu.

Arıları korumak için neler yapabiliriz?

Dünya Arıcılar Günü olarak da bilinen bu günde tozlaştırıcıların çeşitliliğinin korunmasının hepimizin sorumluluğu olduğunu idrak ediyoruz. Peki, bu konuda neler yapabiliriz? Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü arı nüfusunun korunması için tüketiciler olarak aşağıdakileri yapmamızı öneriyor:

Yılın farklı zamanlarında çiçek açan çeşitli endemik bitkiler ekmek;

Yerel çiftçilerden bal satın almak;

Sürdürülebilir tarıma dayalı ürünler satın almak;

Park ve bahçelerde böcek ilaçları, mantar ilaçları ve herbisit kullanımından kaçınmak;

Yabani arı kolonilerini mümkün olduğunca korumak;

Mümkünse kovanlara sponsor olmak;

Bahar ve yaz aylarında dışarıya derin olmayan su kapları bırakarak arı çeşmesi yapmak;

Orman ekosistemlerinin sürdürülmesine yardımcı olmak;

Bu bilgileri paylaşarak çevremizde farkındalığı artırmak.

Arıcı ve çiftçilerin yapması gerekenler ve verilen tavsiyeler ise şöyle:

Pestisit kullanımını azaltmak veya arılara zarar vermeyen türleri tercih etmek;

Toprak mahsullerini olabildiğince çeşitlendirmek ve/veya tarlanın etrafına arıları çekecek mahsuller dikmek;