-GIDA FİYATLARI SALGIN DİNLEMEDİ
-KORONAVİRÜS SALGINI NEDENİYLE HALKIN BÜYÜK BÖLÜMÜNÜN EVİNE KAPANMAK ZORUNDA KALDIĞI NİSAN AYINDA GIDA FİYATLARI BİR ÖNCEKİ AYA GÖRE YÜZDE 1,9 ORANINDA ARTTI.
-BİRLEŞİK-KAMU İŞ’İN, EN ÇOK TÜKETİLEN 77 GIDA MADDESİNİ ESAS ALIRAK YAPTIĞI ÇALIŞMAYA GÖRE GIDA HARCAMALARINDA YILIN İLK DÖRT AYLIK DÖNEMİNDEKİ TOPLAM ARTIŞ YÜZDE 11,8’İ BULDU.
-GIDA HARCAMALARINDA SON BİR YILLIK ARTIŞ İSE YÜZDE 29,1 OLARAK GERÇEKLEŞTİ.
Koronavirüs salgını nedeniyle halkın büyük bir bölümünün sokağa çıkma yasakları, işsizlik ve diğer nedenlerle evine kapandığı nisan ayında tüketim harcamalarındaki belirgin düşüşe rağmen gıda fiyatlarında artış devam etti. Nisanda gıda fiyatları bir önceki aya göre yüzde 1,9 oranında arttı. Ocakta yüzde 4,2, şubatta yüzde 1,9 ve martta da yüzde 2,9 oranında artan gıda fiyatlarında yılın ilk dört aylık dönemindeki toplam artış ise yüzde 11,8’e ulaştı.
Birleşik Kamu-İş Konfederasyonun Ar-Ge birimi KAMUAR’ın, Ankara’daki pazar ve marketlerden fiyatlarını her ay düzenli olarak derlediği ve halkın en fazla tükettiği 77 gıda maddesinden oluşan bir sepeti esas alarak yaptığı “halkın enflasyonu” araştırmasının nisan ayı sonuçları açıklandı. Araştırmaya göre söz konusu sepet için harcanan para son bir yılda (Nisan 2019’a göre) yüzde 29,1 oranında arttı. 12 aylık ortalama fiyatlara göre artış ise yüzde 41,1 olarak hesaplandı.
Araştırmayla, gıda fiyatlarında yaşanan yükselişten en büyük zararı, gelirinin büyük bölümünü gıdaya ayırmak zorunda olan ve enflasyona karşı herhangi bir koruması bulunmayan ücretlilerin ve yoksulların yaşadığı gerçek enflasyonun boyutunun ortaya konulması amaçlanıyor.
TÜİK’in en son açıkladığı Hanehalkı Tüketim Harcaması araştırmasına göre 2018 yılında Türkiye’deki en yoksul yüzde 20’lik kesim harcamalarının yüzde 28,7’sini gıda için yaparken, en zengin yüzde 20’lik kesim ise gıdaya en yüzde 15,4 oranında pay ayırdı. Gıdanın harcamalar içerisindeki payı Türkiye genelinde ise yüzde 20,3 olarak ölçüldü. TÜİK ise tüketici fiyatları endeksini hesaplarken gıdanın harcamalar içerisindeki payını 2020 yılı için yüzde 22,77 olarak esas alıyor. Dolayısıyla gıda fiyatlarında yaşanan artış ve azalışlar, harcamalarının büyük bölümünü gıdaya ayırmak zorunda bulunan yoksulların enflasyonunu zenginlere göre çok daha fazla etkiliyor.
Türkiye’deki aileler gıda için harcadıkları her 100 liranın 17,9 lirasını pirinç, ekmek, bulgur, buğday unu, makarna ve şehriye gibi ürünlere harcıyor. Diğer ülkelere göre miktar olarak çok az tüketilmesine rağmen, dünyanın belki de en yüksek fiyatlarının geçerli olması nedeniyle et ve balık için yapılan harcamalar ise gıda harcamalarının yüzde 22,4’ünü oluşturuyor. Süt, peynir, tereyağı ve diğer süt ürünleri ile yumurtanın gıda harcamaları içerisindeki payı ise yüzde 13,4’ü buluyor. Türkiye’de gıda için harcanan her 100 liranın 5,5 lirası tereyağı dışındaki yağlara,10,8 lirası meyveye, 15,1 lirası sebzeye, 6,1 lirası şeker, reçel, bal gibi gıda ürünlerine, 3,1 lirası çay ve kahveye, 3,6 lirası alkolsüz içeceklere, 2,2 lirası ise diğer gıda maddelerine ayrılıyor.
Bu arada araştırmalara göre yoksullar gıda harcamalarının büyük bölümünü ekmek, tahıl ve sebzeye ayırırken, zenginlerin gıda harcamalarının büyük bölümünü et balık ve deniz ürünleri meydana getiriyor.
AYLIK FİYAT ARTIŞI
Nisanda, ekmek, un, bulgur, pirinç, makarna fiyatlarında bir önceki aya göre, yüzde 1,7 oranında artış yaşanırken, et-balık harcamalarında hem kırmızı hem de beyaz et fiyatlarındaki yükselişin etkisiyle yüzde 2,3 oranında artış kaydedildi.
Nisanda süt ve süt ürünleri ile yumurta harcamaları yüzde 2,9 oranında artarken, katı ve sıvı yağ fiyatlarında ise yüzde 2,2 oranında yükseliş yaşandı.
Meyve harcamalarının yüzde 10,1 oranında arttığı nisanda sebze harcamalarında ise bir önceki aya göre yüzde 2,9 oranında düşüş oldu.
Bakliyat fiyatlarında nisanda yüzde 6,9 oranında düşüş yaşanırken, salça, zeytin, bal, çay tuz ve benzeri gıda maddelerinden oluşan diğer gıda fiyatlarında yüzde 0,9 oranında artış oldu.
GIDA FİYATLARINDAKİ DEĞİŞİM
(Nisan 2020; %)
Bir Önceki Aya Göre Önceki Yıl Sonuna Göre Yıllık 12 Aylık Ortalama
Ekmek, un, bulgur, makarna 1,7 3,4 9,2 16,2
Et-Balık 2,3 13,8 13,3 14,7
Süt, süt ürünleri, yumurta 2,9 0,3 27,6 38,5
Yağ 2,2 10,1 27,0 20,4
Meyve 10,1 32,2 80,6 78,8
Sebze -2,9 33,7 31,9 66,1
Bakliyat -6,9 -2,0 22,6 24,7
Diğer 0,9 1,3 30,0 36,7
Ortalama 1,9 11,8 29,1 41,1
Böylece gıda fiyatlarında nisanda, mart ayına göre yüzde 1,9 oranında yükseliş yaşanmış oldu.
ARALIK 2019’A GÖRE DEĞİŞİM
Yılın ilk dört aylık döneminde gıda harcamalarındaki artış ise yüzde 11,8 olarak hesaplandı.
Ocak-nisan döneminde ekmek, un, bulgur grubunda yüzde 3,4, et-balık harcamalarında yüzde 13,8 oranında, süt ve süt ürünleri ile yumurta harcamalarında yüzde 0,3 oranında artış oldu. Bu dönemde yağ fiyatları yüzde 10,1, meyve fiyatları yüzde 32,2, sebze fiyatları yüzde 33,7 artarken, bakliyat fiyatlarında yüzde 2 oranında düşüş yaşandı. Diğer gıda maddelerine ilişkin harcamalarda ise yüzde 1,3 oranında artış yaşandı.
SON BİR YIL
Gıda harcamalarında yıllık olarak ise (Nisan 2019’a göre) yüzde 29,1 oranında artış kaydedildi.
Son bir yılda yılında ekmek, un, bulgur, makarna ve benzerlerinin fiyatlarında yüzde 9,2, et-balık fiyatlarında 13,3, süt ve süt ürünleri ile yumurta fiyatlarında yüzde 27,6 oranında artış yaşandı. Bir yıl öncesine göre göre katı ve sıvı yağ fiyatları yüzde 27 oranında arttı. Meyve fiyatları yüzde 80,6 oranında, sebze fiyatları ise yüzde 31,9 oranında artış gösterdi. Bakliyat fiyatları son bir yılda yüzde 22,6, diğer gıda fiyatları ise yüzde 30 oranında zamlandı.
YILLIK ORTALAMA
Sepete dâhil edilen ürünlerin son 12 aylık ortalama fiyatlarının bir önceki 12 aylık ortalama fiyatlarla karşılaştırılmasıyla hesaplanan 12 aylık ortalamalara göre de gıda fiyatlarında yüzde 41,1 oranında artış yaşandı.
Yıllık ortalamalara göre ekmek, un, bulgur, makarna fiyatları yüzde 16,2, et ve balık fiyatları yüzde 14,7 süt, süt ürünleri ve yumurta fiyatları yüzde 38,5, yağ fiyatları yüzde 20,4, meyve fiyatları yüzde 78,8, sebze fiyatları yüzde 66,1, bakliyat fiyatları yüzde 24,7, diğer gıda maddelerinin fiyatları da yüzde 36,7 oranında artış kaydetti.
Haber: Haber Merkezi
