AMAÇ: Ruh sağlığı ve hastalıklarını ve başlıca sorun alanlarını tanıtarak konunun öneminin daha iyi anlaşılmasını sağlamak, ruh hastalıkları hakkındaki ön yargıları azaltmak ve bu bilgilerin ışığında halkın ruh sağlığının korunması ve iyileştirilmesine katkıda bulunmak.
ÖĞRENİM HEDEFLERİ
Katılımcılar bu eğitimin sonunda;
- Ruh sağlığının tanımı ve önemini açıklayabilmeli,
- Ruh sağlığı iyi olan bireyin genel özelliklerini sayabilmeli,
- Ruh hastalıklarında damgalanma sorununu kavrayabilmeli,
- Ruh hastalıklarıyla ilgili yanlış inançları (mitleri) ve gerçekleri kabaca sayabilmeli,
- Ruh hastalıklarının neden önemli olduğunu açıklayabilmeli,
- Başlıca ruh hastalıklarını sayabilmelidir.
YÖNTEM
- Anlatım
- Soru – Cevap
ARAÇ – GEREÇ
- Bilgisayar ve projeksiyon cihazı,
- Yazı tahtası, kalem ve kâğıtları (Flip-Chart),
- Afiş, broşür.
Eğitimciler İçin Eğitim Rehberi
16 Ruh Sağlığı Modülleri
ETKİNLİKLER
Isınma:
Eğitimci, aşağıdaki resmi göstererek bu adamın ne tür bir ruh hâli içerisinde olduğunu sorar. Alınan birkaç cevaptan sonra, bu kişinin düşünceli, kaygılı, içine kapanık vb. ruh hâli içerisinde olduğunu belirterek ruh hastalıkları ile ilişki kurar.
Giriş: Eğitimci, “ruh hastalıkları denince aklınızdan neler geçiyor?” diye sorar; alınan cevapları tahtaya yazar.
İşleniş:
Eğitimci, katılımcılara “beden sağlığımızın iyi olması sağlıklı sayılmamız için yeterli mi?” diye sorar. Birkaç cevaptan sonra hazırladığı materyalle ruh sağlığının önemini ve tanımını açıklar.
Yeryüzündeki tek gerçek mutluluk, kendi sahte kimliğimizin zindanından kaçabilmektir.
Gene MORTON
Gene MORTON’un bu özlü sözünü açıklamak gerekirse; Örneğin; çok zeki olduğu hâlde kendine güvenemeyen, kendini yetersiz hissetmesini telafi etmek için % 100 başarının altındaki her durumu başarısızlık sayan bir öğrenci düşünelim. Bu öğrenci, sınavda çok fazla heyecanlanıp normalde rahatlıkla çözebileceği soruları yapamayabilir. Aşırı hırsından ve alınganlığından dolayı arkadaşlarınca dışlanabilir. Ya da öğretmen soru sorduğunda kendine güvenmediği için yanlış cevap veririm korkusuyla parmak bile kaldıramayabilir.
Bu çocuğun esas kimliği zeki ve kendine güvenli olmalıdır. Ancak, yetişme koşullarının da etkisiyle öz güveni gelişememiştir. Bu nedenle sahte kimliğiyle dolaşmaktadır.
Ruh Sağlığı Hastalıklarının Tanımı, Önemi ve Başlıca Sorun Alanları
Eğitimciler İçin Eğitim Rehberi
Zindandaymış gibi yapabileceklerini yapamayacak ve sıkıntılı bir durumdadır. Ya da ayağında pranga olduğu hâlde koşmaya çalışmaktadır. Psikoterapi, bu sahte kimliği doğrusuyla değiştirmeye yarayan teknik bir hizmettir.
En önemli ilişkimiz:
KENDİMİZ.
- Nereye gidersek gidelim kendimizi de götürüyoruz.
- Kendimizle muhabbetimiz iyiyse yalnızlığımız azalıyor.
- Kendimize güveniyorsak bir kişi fazla gibi oluyoruz.
- Kendimizi gerçekten beğeniyorsak başkalarından ilgi ve iltifat elde etmek için sürekli ruhsal ithalatla vakit ve nakit kaybetmiyoruz.
- Kendimize saygımız varsa eleştirilere rağmen doğru bildiğimiz yolda yürümeye devam ediyoruz. Ödülün hemen gelmediği zorlu durumlarda maraton koşucusu gibi koşup bitiş çizgisine ulaşabiliyoruz.
Kendimizle ilişkimiz çarpıksa:
MUTSUZUZ!
Kendimizle olan ilişki çarpıksa bu durum, başkalarıyla olan ilişkilerimizi de çarpıtır. Örneğin; korkunun her canlı için elektrik sigortası gibi işlev gördüğünü bilmiyorsak, korkumuzdan utanıyorsak, korkmayı korkaklıkla karıştırıyorsak yani korkmaktan korkuyorsak, “birileri benim iyi pilot olduğumdan şüphe eder” diye sisli havada uçağı indirmeye kalkıyor ve uçağı düşürüyorsak hem kendimiz mutsuz oluyoruz hem de başkalarını mutsuz ediyoruz.
Ruh Sağlığının Tanımı ve Önemi
Dünya Sağlık Örgütüne göre:
Sağlık: Bedensel, ruhsal ve sosyal olarak tam bir iyilik hâlidir.
Burada önemli olan, sağlık tanımı içinde ruhsal ve hatta sosyal iyilik kavramlarının bedensel sağlıkla eşit önemde olduğunun altının çizilmesidir. Yukarıdaki tanımdan anlaşılacağı gibi tıpta normalin tanımını yapmak, anormalin tanımını yapmaktan daha zordur.
Normal ruh sağlığının tanımını neye göre yapabiliriz? Normalin tanımını yapabilmek için ortaya atılmış olan görüşler ve çelişkiler kısaca tartışılacaktır.
- İstatistiksel tanım: İstatistiksel olarak çoğunluğa uyan ve çan eğrisinin iki aşırı ucunda kalmayan kişi normaldir. Hekimlikte istatistiksel yöntem çok sık kullanılır ve istatistiksel bulgulara göre normalin alt ve üst sınırları
18 Ruh Sağlığı Modülleri çizilir. Ruh sağlığı açısından çoğunluğa uyum sağlığın ölçütü olabilir mi?
Bir köyde çoğu erkek, zamanın çoğunu kahvede geçiriyorsa, fakat bir ikisi kahvede geçirmeyip kitap okuyorsa, ev işine katkıda bulunuyorsa bu köyde çoğunluk mu normaldir; azınlık mı?
- Klinik tanım:
- Çevreye uyum yapabilme: Toplumun beklentilerine olduğu gibi uyan bir kimse normal midir? Toplumun değer yargılarını ve geleneksel yaşam stilini olumlu yönde değiştiren düşünür veya yöneticiler anormal midir?
- Bireyin içinde aşırı kaygı olmaması: Kendisinden hoşnut, ilişkilerinde rahat ve mutlu olunması normalin ölçütü olarak ileri sürülmüştür.
Bencil, başkalarını kullanan ve sömüren, hâlinden hoşnut, kendisine göre ilişkilerinde mutlu, toplumun sorunları ve yaraları karşısında rahat kişi mi normaldir, yoksa bencil olmayan, güç koşullar altında yaşam savaşı veren, toplumun sorunlarına vurdumduymaz olmayan tedirgin insan mı normaldir?
Daha birçok örnek verilebilir. Görülüyor ki şimdiki bilgilerimizle normalliğin ve aşırı olmayan anormalliğin sınırları belli değildir; ölçütleri görecelidir.
İstatistiksel ve klinik görüşlerin, çevreye uyum varsayımının hepsinde az ya da çok gerçek payı vardır. Fakat çağdan çağa, toplumdan topluma hatta bireyden bireye görecelidir ve değişebilir.
Freud’a göre ruh sağlığı:
SEVMEK VE ÇALIŞMAKTIR.
Gerçekten de ruh sağlığının tanımını yapmak hastalığın tanımını yapmaktan güçtür. Durumun çapraşıklığını bilen Freud’a bu soru sorulunca “ruh sağlığı: çalışmak ve sevmektir” biçiminde yanıt vermiştir. Söz konusu tanım, durumun özünü bildirmişse de ayrıntıdan yoksundur. Belki de ayrıntılı bir tanıma girmek yerine ruh sağlığı yerinde olan bireylerin genel özelliklerinden bahsetmek daha
yararlı bir yaklaşım olabilir.
Eğitimci, “sizce ruh sağlığı yerinde olan bir insanın özellikleri nelerdir? ’diye sorar. Aldığı cevapları sırasıyla ve yorum yapmadan tahtaya yazar. Birkaç cevaptan sonra aşağıdaki bilgilerden yararlanarak hazırladığı materyalle ruh sağlığı iyi olan bireylerin genel özelliklerini tek tek sayar.
Haber: Sebahattin Kaplan
