Erzincan İl Tarım ve Orman Müdürlüğü Bitkisel Üretim Şubesi tarafından hazırlanan ve Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğünce desteklenen “Yerli Hibrit Çeşitlerin Kullanımının Yaygınlaştırılması Projesi” kapsamında Tercan ilçesi Kargın beldesinde tarla günü düzenlendi.
Erzincan İl Tarım ve Orman Müdürlüğü Bitkisel Üretim Şubesi tarafından hazırlanan ve Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğünce desteklenen “Yerli Hibrit Çeşitlerin Kullanımının Yaygınlaştırılması Projesi” kapsamında Tercan ilçesi Kargın beldesinde tarla günü düzenlendi. Tercan ve Çayırlı ilçelerin de ekimi gerçekleştirilen tohum sayesinde hasat dönemi toplamda 7500 dönümde yağlık ayçiçeği üretimi gerçekleşmesi beklenmektedir. Burada konu hakkında açıklamalarda bulunan İl Tarım ve Orman Müdürü Murat Şahin şu ifadelere yer verdi;
‘’Yerli Hibrit Çeşitlerinin Yaygınlaştırılması amacıyla Tercan İlçesi Kargın beldesindeyiz. Vatandaşımızın ekmiş olduğu tarlaları ziyaret ettik. Bir tarla günü düzenledik. Tercan İlçemizde bin 750 kilogram tohumu 30 çiftçimize vererek toprakla buluşmasını sağladık. Çayırlı ilçemizde de bin 250 kilogram 45 çiftçimize verdik. 4 bin dönüm Tercan’da, 3 bin 500 dönüm de Çayırlı ’da olmak üzere 7 bin 500 dönüm yağlık ayçiçeğini gerçekleştirmiş olacağız.’’
Yağlık ayçiçeği üreticilerinden olan İzzet Erdem ise şu ifadeleri kullandı;
55 dönümlük tarla için tohumu Tercan İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğünden %75 hibeli olarak aldık. 20-25 kilogram gübre ile beraber ektik. Üzerine de 10-15 kilogram yazlık gübre attık. İki defa suladık. Hasada daha 1 ay var, hasat edip İnşallah beldemize yeni bir ürün kazandırmış oluruz.’’
HİBRİT TOHUM NEDİR?
Hibrit; iki tür arasındaki birleştirmeler sonucu elde edilen yavru anlamına gelir. “Melez” olarak tanımlanması da mümkündür. Aslında çiftçilerimiz yüzyıllardır bu yöntemi uygulayarak tohum yetiştiriciliğine devam etmiştir. Peki, hibrit tohum nasıl elde edilir? Cevap basit: aynı türdeki farklı iki bitkinin çaprazlanmasıyla elde edilir.
Yerli tohumların yetiştirilebilmesi için elverişli coğrafyada ve hava koşullarında bulunması gerektiğini belirtmiştik. Hibrit tohumlar için bu geçerli değildir. Yetiştirilecek ürünün her mevsimde ve her bölgede yetiştirilmesi sağlanabilir. Hibrit tohumlar, GDO’lu tohumlar kadar zararlı değildir; çünkü anne baba tohumların bir araya gelmesiyle elde edilmektedir. Yine de yerli tohumlar gibi mevsiminde ve zamanında yetiştirilmediğinden; protein, mineral ve lifler açısından zenginliğini kaybeder.
Hibrit tohumların üretici için en kötü yanı: aynı tohumu elde ederek üretime devam edememesidir. Sanıldığının aksine hibrit tohumlar kısır değildir, tohum vermeye devam eder. İlk jenerasyondan, yani anne ve baba tohumdan elde edilen ikinci jenerasyon (hibrit) tohum, yetiştirildiğinde başkalaşır. Bu nedenle tohum, sadece ya anne tohumun ya baba tohumun özelliklerini taşır. İstenilen özelliklere sahip olması garanti değildir. Hibrit tohumun verdiği tohumun farklı olması nedeniyle üretici standart bir üretim düzeni yakalayamaz. Üretimine devam etmek istediği tohumu her sene şirketten tekrar satın almak zorundadır; bu da uzun vadede tekelleşmeye yol açarak ekonomiyi olumsuz etkiler.
Hibrit tohum konusunu Buğday Derneği Genel Müdürü Batur Şehiroğlu şöyle açıklıyor;
‘’Hibrit tohum aslında yüzyıllardır bizim çiftçimizin yaptığını, akademisyenlerin, mühendislerin daha profesyonelce yapması neticesinde ortaya çıkar. Burada genetik yapısıyla oynanması gibi bir durum söz konusu değil. Bildiğimiz, yapay döllenme aslında. Çiftçinin yaptığının profesyonellerce yapılması. Hibrit tohumun kısır olarak bilinmesinin nedeni de şu. Aslında kısır değil, yine tohum veriyor. Ama melez tohum olduğu, yani saf hat bir anne ile saf hat bir babanın melezi olduğu için, çiftçi bu tohumu tarlaya ekip kendisi tohum almaya kalktığı zaman, bu tohum ya annesine ya da babasına dönüyor. Yani tohum ticari değerini yitirmiş oluyor. Standart kalitede bir ürün elde edip piyasaya süremiyor. Bu yüzden çiftçi o tohum şirketinden her yıl o tohumu satın almak zorunda kalıyor. Karşı çıktığımız nokta bu. Yani biz her koşulda yerli tohumun ekilip yetiştirilmesini savunuyoruz, ama bazı durumlar da hibrit tohumun da ekilebileceğini, çiftçinin yararına olabileceğini söyleyebilir miyiz?
Bu, o tohumun kimin elinde olduğuna göre değişir. Çiftçinin hakkı, kamu hakkı korunuyorsa, hibrit tohumlar üzerinden bir tekelleşme sağlanıp bu bir rant haline dönüştürülmüyorsa, halkın gıda güvenliği riske edilmiyor ise evet biz teknik olarak hibrit tohuma karşı değiliz.’’
