Erzincan’da sağlık ekiplerince vatandaşlar Kırım Kongo Kanamalı Ateşi (KKKA) hastalığına sebep olan keneler hususunda bilgilendirilmeye devam ediyor.
Erzincan İl Sağlık Müdürlüğü Merkez İlçe Toplum Sağlığı Merkezi ekiplerince, Kırım Kongo Kanamalı Ateşi (KKKA) hastalığına sebep olan kenelerden nasıl korunulması gerektiği ve kene tutulmalarına karşı ne yapılması gerektiği konusunda riskli bölgeler başta olmak üzere ilçe merkezi, merkez ve merkeze bağlı belde ve köylerde; kahvehane, cami, okul vb. Toplu alanlarda saha eğitimleri, muhtar, din görevlileri ve sağlık personelleri eğitimleri devam etmektedir. Bu kapsamda eğitimlerin mayıs ve haziran aylarında devam etmesi planlanmakta olduğu belirtildi.
Kırım-Kongo kanamalı ateşi nedir?
Kırım-Kongo kanamalı ateşi (KKKA), Nairovirüslerin neden olduğu ateş, cilt içi ve diğer alanlarda kanama gibi bulgular ile seyreden kene kaynaklı bir enfeksiyondur. Son yıllarda tedavide görülen gelişmelere rağmen, bu enfeksiyonlarda ölüm oranları hala yüksektir. İnsanlarda klinik ve subklinik olarak seyreden, kenelerin vektörlük yaptığı ve insanlarda sendromlar halinde görülen önemli bir enfeksiyondur. İnsanlarda başlıca ensefalitler, kısa süren ateşli hastalıklar, kanamalı ateşler, poliartrit ile ön plana çıkan sendromlar şeklinde görülür.
Kırım-Kongo Kanamalı Ateşi Virusu İnsanlara Nasıl Bulaşmaktadır?
İnsanlar virüsü; Enfekte kenelerin yapışması/kan emmesi sırasında salgıladıkları tükürük salgısı ile, Enfekte kenelerin çıplak elle ezilmesi sırasında temasla, Viremik hayvanların kan ve dokuları ile temasla, Viremik hastalarla (kan ve diğer vücut sıvıları)temas ile olmaktadır.
Kırım-Kongo Kanamalı Ateşi Virüs Bulaştıktan Ne Kadar Süre Sonra Ortaya Çıkar?
Kuluçka süresi; virüsün alınma şekline bağlıdır. Kuluçka süresi kene ısırmasından sonra 2-14 gün arasında değişmekle birlikte genellikle 1-3 gündür. Virüsü içeren kan ve diğer doku ya da atıklar ile temastan sonra genel olarak bu süre 5-6 gündür ve 14 güne kadar uzayabilmektedir. KKKA ‘ne yakalanmış insanlarda hastalık belirtileri nelerdir? İnsanlarda; hastalık ateş, üşüme-titreme yaygın kas ağrıları, bulantı-kusma, ishal, yüzde kızarıklık, karaciğerde büyüme ve kanama ile kendini gösterir. Ateş, kırıklık, kas ağrısı, iştahsızlık, baş ağrısı, aşırı duyarlılık, sırt ağrısı, kol ve bacaklarda ağrı, mide bölgesinde ağrı, bel bölgesinde ağrı gibi belirtiler ile ani olarak başlamaktadır. Bazen bu bulgulara kusma, karın ağrısı ve ishal ilave olabilmektedir. Gövde ve kol ve bacaklarda cilt içi kanama görülebilir. Burun kanaması ve değişik alanlarda kanama bulguları bulunabilir.
Bulaşmada Aracı Olan Bir Etken Var Mıdır?
KKKA hayvanlardan insanlara keneler ile bulaşan bir enfeksiyondur. Güney Doğu Avrupa ve Güney Afrika arasında göç eden göçmen kuşlar üzerinde bulunabildiği gösterilmiştir. Bu kuşların virüsün iki kıta arasında taşınmasına yol açabildiği düşünülmektedir. Hyalomma soyuna ait keneler Ülkemizin de içinde bulunduğu çok geniş bir coğrafik alanda yaşamaktadırlar. Virüs, sığır ve koyun gibi Hyalomma keneleri için konak olan hayvanlarda belirtisiz enfeksiyon ve bir hafta kadar süren geçici viremi (kanda virüsün bulunması) oluşturmasına rağmen, insanlarda hastalığa neden olmaktadır. Küçük memeli hayvanlarda da viremi ve hafif enfeksiyon oluşup keneler için kaynak oluşturabilmektedir. Bir bölgede, kenelerin ve keneler kan emdiğinde bulaşmayı sağlayacak kanında virüs bulunan hayvanların bol olması salgın için önemli bir faktördür. Hyalomma soyuna ait keneler en etkin ve yaygın olmakla birlikte, 30 kene türünün KKKA virusunu bulaştırabileceği bildirilmektedir. KKKA virüsunun bazı vektör kene türleri arasında, transovaryal ve venereal olarak bulaştığı belirlenmiştir. Bu da virusun doğada dolaşımla korunmasına katkıda bulunabilecek bir mekanizmadır. Henüz ergin olmamış Hyalomma soyuna ait keneler, küçük omurgalılardan kan emerken virüsleri alır, gelişme evrelerinde de muhafaza eder. Kırım-Kongo
Kanamalı Ateşi Hangi Mevsimde Görülmektedir?
Hastalık mevsimsel özellik göstermektedir. Genel olarak mayıs ve ekim ayları arasında görülmesine rağmen, değişik aylarda da görülebilir.
Kırım-Kongo Kanamalı Ateşi İçin Kimler Risk Altındadır?
Hastalık için çiftlik çalışanları, çobanlar, kasaplar, mezbaha çalışanları, hayvancılık ile uğraşanlar, veteriner hekimler, Veteriner sağlık teknisyenleri, akut hastalarla temas olasılığı bulunan salgın bölgelerde görev yapan sağlık personeli, askerler, kamp yapanlar risk altındadır.
Kırım-Kongo Kanamalı Ateşi Hangi Hayvanlarda Görülür Ve Hastalık Belirtileri Nelerdir?
Virüs, sığır, koyun, keçi, tavşan ve tilki gibi hayvanlardan tespit edilmiştir. KKKA virusu kenelerin konakladığı hayvanlara bulaşmasına rağmen hayvanlarda; bazen hafif ateş çıkabilir, bunun dışında hastalık belirtisi görülmemektedir. Buna karşılık hayvanlar hastalığın yayılmasında aracı rol (portör) oynamaktadır.
Kırım-Kongo Kanamalı Ateşi Salgınlarını Etkileyen Doğa Şartları Nelerdir?
Doğu Avrupa ve Asya’daki Kırım-Kongo hemorajik ateş salgınlarının genellikle insanlar tarafından oluşturan çevresel şartlara bağlı olarak geliştiği düşünülmektedir. Kırım’daki ilk salgının, İkinci Dünya Savaşı yıllarında kene ile enfekte olmuş bölgelerin tarıma açılması nedeniyle oluştuğu sanılmaktadır. Daha sonra eski Sovyetler Birliği ve Bulgaristan’ da olan salgınlarda ise ziraatçılık ve hayvancılıktaki değişmelerin rol oynadığı belirtilmektedir.
KKKA Virusunun Bulaşmasına Etken Olan Kene Nedir? Yer Yüzünde Kaç Türü Bilinmektedir? Ülkemizde halk arasında kene, sakırga, yavsı, kerni gibi isimlerle bilinmektedir. Keneler zorunlu kan emici artropodlar olup dünyanın her bölgesinde yaşamaktadırlar. Keneler morfolojik olarak diğer artropodlardan farklı olup, vücutları tek bir parçadan oluşmuştur. Vücudun ön tarafında ağız organelleri yer almaktadır. Günümüzde yeryüzünde yaklaşık 850 kene türü bilinmektedir.
Kene Isırığında Ne Yapılmalıdır?
Yapışan keneler ise kesinlikle öldürülmeden, ezilmeden/patlatılmadan ve kenenin ağız kısmı koparılmadan, bir pensle doğrudan düz olarak, döndürmeden yavaşça çekilip alınmalıdır. Isırılan yere; bol sabunlu suyla yıkanıp temizlendikten sonra iyotlu antiseptik(tendürdiyot) sürülmelidir. (şayet sabunlu su bulunmaz ise alkol içeren mendiller kullanılabilinir). Çıplak elle keneye temas edilmemeli eğer elle tutulacaksa eldiven giyilmeli veya naylon bir poşet yardımı ile keneler toplanmalıdır. Vücuttaki kenelerin üzerine herhangi bir kimyasal madde (alkol, klonya, gazyağı v.b) dökülmemeli, sigara veya ateş kullanarak keneler uzaklaştırılmamalıdır. Çünkü bu maddeler kenenin kusmasına sebebiyet vereceğinden hastalık bulaştırma riskini artırmaktadır. Isırılan kişi iki hafta süreyle ateş,yoğun halsizlik, baş ağrısı, bulantı, kusma gibi belirtiler yönünden takip edilmesi gerekmektedir. (ateşin 38,3 °C veya üzerinde olması halinde acilen tam teşekkülü hastaneye başvurulmalıdır)
Kırım Kongo Kanamalı Ateşi (KKKA) Hastalığından Korunma Önlemleri Bilindiği Üzere; Kırım Kongo Kanamalı Ateşi virüslerin meydana getirdiği, keneler tarafından bulaştırılan öldürücü bir hastalıktır. Hastalık insanlara, kenelerin kan emmesi, kenelerin elle ezilmesi sonucu açığa çıkan sıvılarla temas, hastalıklı hayvanların kesilmesi sırasında hayvana ait kan ve dokularla temas sonucu bulaşmaktadır. Konuya ilişkin olarak İl Müdürlüğümüzce yüksek risk grubundaki hayvan sahipleri ve görevliler eğitilmiş ve bu kişilerce KKKA hastalığından korumaya yönelik aşağıdaki ilave tedbirlerin alınması gerekmektedir. l- Hayvanlar kesimden en az 15 gün önce ilaçlanmalı ve karantina süresi sonunda kesilmelidir. 2- Elde mevcut bulunan yara ve çatlakların bulaşık hayvanla temas etmesi, kesim sırasında oluşabilecek kesik ve yaralanmalar için sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır. 3- Kırmızı Et ve Et Ürünleri Üretim Çalışma Ve Denetleme Usul ve Esaslarına Dair Yönetmelik Madde 6. ö bendinde bahsedilen “… karkaslar en fazla +4 ºC ve sakatat ise +3 ºC soğutulmadan sevk edilemez.” Hükmüne uygun olarak karkasların soğutulması ve kesimden sonra en az 12 saat dinlendirildikten sonra sevkine izin verilmelidir. 4- Kesim sırasında mezbaha çalışanları maske, gözlük, eldiven, önlük-tulum, çizme gibi koruyucu kıyafetler giymelidirler. İşveren ve Sorumlu Yönetici koruyucu emniyet tedbirleri almak ve gerekli ekipmanı teminle sorumlu olduğu gibi, çalışanlar da alınan tedbirlere uymakla yükümlüdür.
