Erzincan İliç ilçesinde bir madencilik şirketi tarafından yapılması planlanan Çöpler Kompleks Madeni 2. Kapasite Artışı ve Flotasyon Tesisi projesine ilişkin olarak verilen ÇED olumlu kararının iptali istemiyle TMMOB (Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği) tarafından Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’na açılan davada 6 Aralık 2023 tarihinde ikinci kez bilirkişi ve keşif incelemesi yapıldı. Gerçekleştirilen incelemelerde davaya konu olan projelerde kamu yararına aykırılıklar taşıdığı tespit edildi.
Erzincan İliç ilçesinde bir madencilik şirketi tarafından yapılması planlanan Çöpler Kompleks Madeni 2. Kapasite Artışı ve Flotasyon Tesisi projesine ilişkin olarak verilen ÇED olumlu kararının iptali istemiyle TMMOB (Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği) tarafından Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’na açılan davada 6 Aralık 2023 tarihinde ikinci kez bilirkişi ve keşif incelemesi yapıldı. Gerçekleştirilen incelemelerde davaya konu olan projelerde kamu yararına aykırılıklar taşıdığı tespit edildi. TMMOB tarafından yapılan yazılı açıklamada şu ifadelere yer verildi; “Daha önce de aynı proje ile ilgili bilirkişi raporu hazırlanmış, bu bilirkişi raporunun bilimsel ve objektif olmaktan uzak, yetersiz bir bilirkişi raporu olduğu ifade edilmesine rağmen Erzincan İdare Mahkemesince yeterli görülmüş ve davanın reddine karar verilmişti. Ancak TMMOB tarafından bu karara itiraz edilmesi neticesinde Danıştay itirazları haklı görmüş, yeniden keşif incelemesi yapılmasına ve yeni bir bilirkişi heyetince yeniden rapor hazırlanmasına karar vermişti.
Erzincan İdare Mahkemesince yeni bir heyet belirlenerek 6 Aralık 2023 tarihinde bilirkişi heyeti ve davanın taraflarınca alanda inceleme yapılacağına karar verilmesi üzerine bilirkişi ve keşif incelemesi gerçekleştirildi. Yapılan inceleme sırasında TMMOB tarafından orman alanlarının, ekolojik ve biyolojik değerlerin, flora ve fauna bileşenlerinin, tarım ve mera alanlarının, su kaynakları ve havzalarının, kültürel ve tarihi mirasın, yerleşme alanlarının tahribine yol açan siyanürlü maden işletmeciliğine ilişkin projenin, çevre ve insan sağlığı üzerinde geri dönüşü olmayan tahribatlara yol açtığı ifade edildi. Ortaya çıkan somut çevresel etkiler ve riskler göz önünde bulundurularak, bilimsel ve hukuksal açıdan birçok sorun barındıran ÇED Olumlu kararının ve telafisi imkânsız zararlara neden olacağı açık olan kapasite artırımı işleminin acilen iptal edilmesi, durdurulması ve işletmenin kapatılması hayati öneme sahip olduğuna değinildi.
Bilirkişi heyetinden daha önce Danıştay’ın bozma kararında yer alan gerekçelere uygun bir biçimde gerçek bir incelemeye dayanarak, bilimsel ve objektif bir rapor hazırlanması, proje neticesinde ortaya çıkacak olumsuz etkilerin bütün yönleriyle değerlendirilmesi talep edildi.
Yine 2023 yılında aynı sahada yapılacak Çöpler Kompleks Madeni Açık Ocak Genişleme Projesine ilişkin Bakanlık tarafından verilen “ÇED Gerekli Değildir” kararına yönelik TMMOB tarafından açılan davanın da keşfi aynı zamanda aynı heyet ile gerçekleştirildi. Şirketin ÇED süreçlerinden kaçınmak için projeyi yıllar içerisinde parça parça genişlettiği, yapılan projenin adında dahi “genişleme” ibaresi bulunduğu, ÇED mevzuatı gereği daha önce ÇED Olumlu kararları verilmiş projelerde yapılan kapasite artışlarının mevcut kapasite ile birlikte değerlendirilmesi gerektiği, bu nedenle ÇED raporu alınmasının mevzuat gereği zorunlu olduğu ifade edildi. Keşif esnasında müdahil şirket tarafından da keşif alanında ÇED Gerekli Değildir kararı alınmasının bürokratik engellerin aşılması amacıyla olduğu ifade edilerek ÇED süreçlerini basit birer prosedür olarak gördükleri itiraf edildi.
Son olarak Anayasa’nın 17., 43., 44., 45. 56., 63., 169. ve 170. maddelerine, 2872 sayılı Çevre Kanunu, 6831 sayılı Orman Kanunu, 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu, 4342 sayılı Mera Kanunu, 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu, 5488 sayılı Tarım Kanunu, ilgili yönetmelikler, uluslararası sözleşmeler ve sair mevzuat ile öngörülen yükümlülüklere, bilimsel gerekler ve teknik esaslar ile kamu yararına aykırılıklar taşıyan dava konusu projelerin iptal edilmesi gerektiği bilirkişiler ve Mahkeme heyeti nezdinde tekrar edildi.”
