Tarım ve Orman Bakanı Prof. Dr. Vahit Kirişci, basın toplantısı düzenleyen Kirişci, gündemdeki konular hakkında açıklamada bulundu.
Tarım ve Orman Bakanı Prof. Dr. Vahit Kirişci, basın toplantısı düzenleyen Kirişci, gündemdeki konular hakkında açıklamada bulundu. Bakan Kirişci, iklim değişikliği, nüfus artışı, jeopolitik riskler ve salgın hastalıkların, tarım ve gıdanın stratejik önemini daha da belirgin hale getirdiğini, bu kapsamda, tarım ve orman sektörünün yeni bir vizyonla geleceğe hazırlanması gerektiğini söyledi.Dünya nüfusunun 2050 yılında 10 milyar, ülkemiz nüfusunun ise 105 milyonun üzerinde olacağı projeksiyonu ortadayken geleceğe “Türkiye Yüzyılı” vizyonuyla hazırlanmak durumunda olunduğunu ifade eden Prof. Dr. Kirişci, “Mottosu ‘Sen Üret Yeter’ olan yeni dönem vizyonumuz, köklü değişimleri ve ilkleri barındırmaktadır. Bir kısmında uygulama başladı, bir kısmında teknik çalışmalar tamamlandı ama uygulamaya geçilmesi için birtakım kanun değişikliği gerekmektedir.” diye konuştu. Kirişci, son 20 yılda yaptıkları çalışmalarla tarım arazilerinin bölünmesini önlediklerini, büyük ovaları koruma alanı ilan ettiklerini belirterek, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Bizim dönemimizde çıkarılan 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu ile 92 milyon dekarlık 429 ovayı büyük ova kapsamına aldık. Bölünebilir en küçük arazi büyüklüğünü 10 dekardan 20 dekara çıkardık. Yine bizim dönemimizde 2006 yılında başlattığımız Tarım Sigortası TARSİM’in uygulama alanını yaygınlaştırdık. Gelir koruma sigortası geliştirdik ve TARSİM’in bu yeni poliçesini 2023’te tüm ülkeye yaygınlaştıracağız. Toplulaştırma, sulanan tarım arazilerini artırma ve modern sulama sistemlerini yaygınlaştırma gibi yapısal dönüşümlere ağırlık verdik. Sınırlı üretim alanlarımıza rağmen akıllı sulama yatırımları, AR-GE faaliyetleri ve mekanizasyon kullanımını yaygınlaştırarak verim ve kaliteyi yükselttik. Böylelikle hem halkımızın gıda arz güvenliğini sağladık hem de tarımsal ürün ihracatımızı artırdık. Başta Tarım Kanunu olmak üzere yaptığımız yasal düzenlemeler, piyasa regülasyon faaliyetleri ve sağladığımız tarımsal desteklerle önemli değişimlere imza attık. Bu sayede gelişmiş ülkelerin bile gıda arz güvenliğine yönelik endişelerinin arttığı bir dönemde, eli öpülesi çiftçilerimiz sayesinde, stratejik tarım ürünlerinde bulunurluk sıkıntısı yaşamadık, yaşamıyoruz. Hatta bırakın tedarik sıkıntısı yaşamayı, tarım sektörümüz son 19 yılın 15’inde büyüme gösterdi. Tarımsal hasılamız, 2002 yılında 25,1 milyar dolardan yüzde 78,1 artışla 2021 yılında 44,7 milyar dolara yükseldi. Tarımsal ihracatta dikkate değer bir artış trendi içinde olduğumuzu özellikle ifade etmek isterim.”
Tarım ve gıda ürünleri ihracatının 2002’de 3,8 milyar dolar iken 2021’de 6,5 katına çıkarak 25 milyar dolara ulaştığını bildiren Vahit Kirişci, “Son 20 yılda 87 milyar dolar dış ticaret fazlasıyla, tarım ve gıda ürünlerinde net ihracatçı olduğumuzu özellikle ifade etmek isterim. Ocak-Eylül 2022 döneminde ihracatımız, 21,2 milyar dolar ile önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 22 artış göstermiştir. Yılsonu itibarıyla tarım ve gıda ürünleri ihracatımızın 30 milyar dolara ulaşmasını bekliyoruz.” dedi.
“ÇKS Belgesi Sayısı 1 Milyon 143 Bin 179 Oldu”
Bakan Vahit Kirişci, üreticilerin işlerini kolaylaştırmaya yönelik dijital dönüşüm hamlelerine hızla devam ettiklerinin altını çizdi ve “Çiftçilerimize 1 Ekim’den itibaren ÇKS’ye e-Devlet Kapısından erişim imkânı sağladık. Dün gece saat 21.00 itibarıyla bu uygulamadan yararlanan gerçek kişi sayısı 446 bin 479, tüzel kişi sayısı 1421 ve buradan elde edilen ÇKS belgesi sayısı 1 milyon 143 bin 179 oldu. Her bir belge için asgari 100 liralık harcama yapıldığını düşünsek insanların yorulduklarının yanlarına kar kalması, egzoz emisyonu ile çevreye zarar verilmesi gibi pek çok etkilerden arındırılmış uygulamanın bile getirisi 110 milyon liranın üzerinde. Bürokrasiyi azaltarak yaklaşık 2,2 milyon üreticimize emek, zaman ve para tasarrufu sağladığımız bu uygulamayı daha da geliştireceğiz.” şeklinde konuştu.
Dijital tarım vizyonunun ilk aşaması olan e-Devlet ile ÇKS entegrasyonunu, Tarım Cebim’de ve ÇKS Kayıt Doğrulaması’nın takip edeceğini ifade eden Kirişci, ÇKS Başvuru Yenileme sürecinin e-Devlet entegrasyonu 2022 Eylül sonu itibarıyla tamamlandığını bildirdi. Prof. Dr. Vahit Kirişci, Şubat 2023 itibarıyla 2 milyonun üzerinde çiftçinin yararlanacağı ÇKS Ürün Güncelleme süreçlerinin de e-Devlet entegrasyonunun tamamlanmasını öngördüklerini söyledi. Örtü Altı Kayıt Sistemi’nin (ÖKS) e-Devlet entegrasyonunun ise 2023 başı itibarıyla tamamlanması hedeflendiğini anlatan Kirişci, şunları kaydetti:
“Tarım Cebimde’ mobil uygulamasının fazlandırılmış yazılım geliştirme sürecinde son aşamaya gelindi, Ocak 2023 itibarıyla ilk fazının hayata geçirilmesini planlanmaktayız. Pamuk, soya, kanola, aspir ve mercimek gibi seçilmiş ürünlerde ÇKS kayıtlarının coğrafi bilgi sistemi ile doğrulanması çalışmamız hızla devam ediyor. Biliyorsunuz, bu yıldan itibaren tarımsal destekleme sistemimizi değiştirdik ve ödemelerimizi öne çektik. Artık, çiftçilerimiz, ekim döneminde girdi maliyetlerini düşünmeden üretim yapabiliyor. Çiftçi Kayıt Sistemine kayıtlı, hububat üreten çiftçilerimize, 2022 yılı üretim dönemine ait mazot ve gübre desteklerini, Mart 2023 yerine, 6 ay öne çekerek bu yılın ekim ayından itibaren ödemeye başladık. Destekler çiftçilerimize nakit olarak verilmiyor, Ziraat Bankası kartlarına yükleniyor. Ayni olarak bu harcamaları yapmaları isteniyor. Ayrıca Ziraat Bankası ve Tarım Kredi Kooperatifleri’nin verdiği 100 bin TL tutarındaki faizsiz kredi miktarını 200 bin TL’ye çıkardık. Bunun da 100 bin TL’lik kısmının ayni olarak mazot ve gübre alımında kullanılması şartını getirmiş olduk.”
“Ülkemizde Kullanılan Sertifikalı Tohumluğun Yüzde 96’sı Bilinenin Aksine Yurt İçinde Üretilen Yerli Tohumla Karşılanmaktadır” Bakan Kirişci, ekilmeyen tarım arazilerini ve yeni geliştirilen üstün özellikli tohum çeşitlerini üretime kazandırdıklarını, yeni yöntem, teknoloji ve kültürel uygulamaları yaygınlaştırdıklarını anımsatarak, son 20 yılda bitkisel üretim miktarını yüzde 20 artışla 98 milyon tondan 117,9 milyon tona ulaştırdıklarını bildirdi. “Bitkisel üretimimizin 2022 yılında 127,6 milyon tona ulaşmasını bekliyoruz ki bu rakam bitkisel üretimde tüm zamanların rekoru olacak.” diyen Kirişci, “Buğday, arpa, çavdar, yulaf ve tritikale üreten çiftçilerimize dekar başına 2022 yılında mazot desteğini yüzde 241 artış ile 75 TL’ye, gübre desteğini yüzde 130 artış ile 46 TL’ye, sertifikalı tohum kullanım destekleme ödemesini yüzde 108 artış ile 50 TL’ye yükselttik. Son 20 yılda sertifikalı tohum üretimini yüzde 813 artışla 1,3 milyon tona çıkardık. Ülkemizde kullanılan sertifikalı tohumluğun yüzde 96’sı bilinenin aksine yurt içinde üretilen yerli tohumla karşılanmaktadır.” değerlendirmesini yaptı. “Tohum ihracatımızı, 2002’de 17 milyon dolar iken 2021’de 215 milyon dolara yükselttik, 117 ülkeye ihracat yapar hale geldik.” ifadelerini kullanan Bakan Kirişci sözlerini şöyle sürdürdü:
“Tohum dış ticaretinde ihracatın ithalatı karşılama oranını, son 20 yılda yüzde 31’den yüzde 94’e çıkardık. ‘Sen Üret Yeter’ vizyonumuz gereği çiftçimizin yanında olduk, olmaya da devam edeceğiz. Bu dönemde regülasyon kuruluşlarımızın faaliyetleri önem arz etmektedir. TMO, Çaykur, Türkşeker ve ESK daha fazla görev üstlendi. Bu yıl, TMO marifetiyle 1999 yılından beri en yüksek miktarda hububat aldık, alımı devam eden ürünlerle birlikte 55 milyar TL ödemiş olacağız. Ayrıca, piyasaya yaptığımız un ve yem arzıyla fiyatları regüle ediyoruz. Un regülasyonu kapsamında haziran ayından bu yana 1,8 milyon ton ekmeklik buğdayı piyasaya, yem regülasyonu kapsamında ise 850 bin ton arpayı besici ve yetiştiricilerimizin istifadelerine sunduk. Bir diğer regülasyon kuruluşumuz olan Et ve Süt Kurumu, faaliyet alanında üretici ve tüketiciyi korumakla görevlidir. Erzurum’da lansmanını yaptığımız Sözleşmeli Besicilik Projemiz ile besicilerimiz güvenle hayvancılık yapacak, alıcı satıcıyla doğrudan muhatap olacak. Böylece besiciye alım garantisi ve mutlak kârlılık sağlayacağız. Ayrıca sözleşmeli besicilik yapan üreticilerimizi, kilogram başına 2,5 TL ile 5 TL arasında verimlilik primiyle destekleyeceğiz. Bu modeli bitkisel, hayvansal ve su ürünleri üretiminde de esas alacağız.” Bakan Kirişci, sözleşmeli üretimde standartlar oluşturacaklarını, taraflar arasındaki dengesizliği gidereceklerini ve tarafların haklarını güvence altına alacaklarını belirterek, ihtilafların çözümü ve stratejik ürünlerin gerektiğinde zorunlu olarak sözleşmeli üretimine yönelik hususları düzenleyeceklerini, kanun gerektiren bu düzenlemenin, Gazi Meclisin takdirleriyle şekilleneceğini dile getirdi. Son 20 yılda büyükbaş hayvan sayısında 9,9 milyondan, yüzde 81 artışla 17,9 milyon başa, küçükbaş hayvan sayısını da 32 milyondan yüzde 83 artışla 58,5 milyon başa ulaşarak, Avrupa’da birinci sıraya yükselmenin gerçekleştiğine işaret eden Kirişci, kanatlı hayvan varlığını 251 milyondan, yüzde 59 artışla 398 milyona, arılı kovan sayısını 4,2 milyondan, yüzde 107 artışla 8,7 milyona çıkardıklarını, diğer bitkisel üretimde olduğu gibi hayvansal üretimde de net ihracatçı konumda olunduğunu vurguladı. Bakan Vahit Kirişci, Türkiye’nin toprakları kadar 462 bin kilometrekarelik Mavi Vatan’ın da tarımsal zenginlik olduğunu belirterek, su ürünleri yetiştiriciliğini ilk defa hükümetleri döneminde destekleme kapsamına aldıklarını, üretimi 2002’ye kıyasla yıl sonu itibarıyla 8,5 katına çıkararak 515 bin tona yükseltmiş olacaklarını söyledi. Su ürünleri yetiştiriciliğinde ve iç su avcılığında Avrupa Birliği ülkeleri arasında birinci olunduğunu vurgulayan Bakan Kirişci, “Su ürünleri ihracatımızın yıl sonu itibarıyla 1,5 milyar doları aşmasını bekliyoruz. Reislerimize uzak denizlerin kapılarını açtık, bu sayede hem balıkçılarımızın gelirini artırdık hem de ülkemizi bu alanda küresel bir aktör haline getirdik. Sucul biyoçeşitliliğin devamlılığını sağlamak için denizlerimizde koruma alanlarının sayısını 49’dan 87’ye, korunan tür sayısını 20’den 66’ya çıkardık.” diye konuştu.
Kirişci, desteklemelerin, yönlendirici ve teşvik edici nitelikteki rolüyle tarımsal üretimin en güçlü enstrümanlarından biri olduğunu aktararak, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Tarımsal destek miktarını 2002’de 1,8 milyar TL iken 2022’de 22 katına çıkararak 39,2 milyar TL’ye yükselttik. 2023 tarımsal destekleme bütçemiz ise 54 milyar TL olacaktır. Son 20 yılda çiftçimize cari değerle yaklaşık 500 milyar TL’ye yakın tarımsal destek sağladık. Kırsal kalkınma desteklerimiz, çiftçilerimizin teknik gelişimine büyük katkı vermiştir. Kırsal Kalkınma Yatırımları Destekleme Programı, IPARD ve Kırsalda Uzman Eller Projesi kapsamında, 86 bin 500 projeye toplam 27,3 milyar TL hibe verdik, 253 bin kişiye istihdam sağladık. Önümüzdeki yıl IPARD 3 programını başlatıyoruz. Bugüne dek 42 ilde uygulanan programı, 2023’ten itibaren 81 ilimize yaygınlaştıracağız. Kent tarımı vizyonumuzun en önemli enstrümanı olan Tarıma Dayalı İhtisas Organize Sanayi Bölgesi proje sayısını 57’ye çıkardık. İzmir Dikili’de Avrupa’nın en büyük jeotermal ısıtmalı Tarıma Dayalı İhtisas OSB’sinin inşaatı devam etmektedir. Sadece İzmir’de en az yüzde 75’i kadın emekçi olmak üzere 3 bin 500 yeni istihdam sağlayacağız.”
“Mülk Sahibinin Peş Peşe 2 Yıl İşlemediği Arazilerde Kira Bedeli Ödenerek Tarım Yapılması Sağlanacak”Bakan Kirişci, tarım arazilerinin korunması ve üretime kazandırılmasının öncelikleri olduğunu vurgulayarak, “Hisselilik, parçalılık, mülkiyet ihtilafları, tarımsal faaliyetin sonlandırılması veya göç gibi nedenlerden dolayı 2,5-3 milyon hektarlık tarım arazimiz atıl durumdadır. Bunun önüne geçmek amacıyla mülk sahibinin peş peşe 2 yıl işlemediği arazilerde kira bedeli ödenerek tarım yapılması sağlanacak.” dedi. Türkiye’de tarımın geleceğinin, küçük aile işletmelerinin sayısının artırılmasından geçtiğine yürekten inandığını ifade eden Tarım ve Orman Bakanı Kirişci, “Kırsalın gençlerimiz ve kadınlarımız için cazip hale getirilmesi, teşvik mekanizmalarının devreye sokulması için çalışmalarımıza başladık. Kısa bir süre önce 2 binini açtığımız Köy Yaşam Merkezlerinin sayısı artırılacak, Tarım Orman Gençlik Konseyi kuracağız, kadın çiftçilerimiz için sigorta teşvik uygulamasını gündeme getireceğiz.” diye konuştu. Küçük Aile İşletmelerinde Hayvancılık Desteği projesini ilk kez paylaştığını bildiren Bakan Kirişci, şunları kaydetti:
“Yeni vizyonumuzda, meraya dayalı hayvancılık uygulamalarına ağırlık vereceğiz. Mera ve su kısıtlı bölgelerimizde küçükbaş, diğer bölgelerimizde büyükbaş hayvancılığın geliştirilmesi önceliklerimiz arasındadır. Mevcut ahır ve ağılların fiziki koşullarının iyileştirilmesi projesi de en önemli adımlarımızdan birisi olacak. Türkiye Yüzyılı vizyonumuzla geliştireceğimiz Kırsal Yerleşim Modeli ile kırsalda gelişigüzel ve plansız bir yapılaşmanın önüne geçmek istiyoruz. Köy gelişim alanlarının planlanması, okulların yeniden faaliyete geçirilmesi, sağlık, sosyal ve spor alanları oluşturulması, kamu kurum kuruluşlarının hizmet birimlerinin açılması planlanmaktadır. Su kısıtı ve iklim değişikliğini dikkate alarak alternatif üretim havzalarını destekleyeceğiz. Bunun yanında, en ucuz kaba yemin sağlandığı meralarımızın korunması, işgal ve tecavüzlerin önlenmesi, otlatma kurallarına uyulması için yeni düzenleme getireceğimizi de sizlerin vasıtasıyla duyurmak isterim.”
“Kent Tarımı Uygulamalarını Yaygınlaştıracağız”
Bakan Kirişci, Türkiye’nin akciğerleri olan ormanların, aynı zamanda tarıma ve ekonomiye olan katkılarıyla milli servet olduğunu belirterek, ormanları sadece korumakla kalmadıklarını, toprakları yeni fidanlarla buluşturmak için yoğun çaba sarf ettiklerini söyledi. Son 20 yılda 5,7 milyon hektar alanda 5,9 milyar fidanı toprakla buluşturduklarını, aynı zamanda iklim değişikliğinin etkilerine karşı karbon yutak alanı olan ormanları, 2002’de 20,8 milyon hektardan, 2021’de 23,1 milyon hektara ulaştırdıklarını anlatan Vahit Kirişci, “En çok ağaçlandırma yapan ülkeler sıralamasında Avrupa’da ilk, dünyada 4’üncü sırada olduğumuzu belirtmek istiyorum. Ormanlarımızı yangınlardan ve kanun dışı müdahalelerden korumak için 776 kuleden 24 saat gözetliyoruz. Ülkemizin gurur kaynağı olan İHA’larımızı orman yangınlarıyla mücadelede kullanan Avrupa’da ilk ülke olduk.” dedi. Kirişci, iklim değişikliğine bağlı ani sel ve taşkınlarla mücadele etmek için yeni ve etkin bir bilgi yönetim sistemine geçtiklerini bildirerek, bu kapsamda, Taşkın Tahmin Erken Uyarı Merkezini (TATUM) kurduklarını, çalışmalarını başarıyla sürdürdüğünü söyledi. Tarımsal üretimin ve verimliliğin artırılmasında toprağın suyla buluşturulmasının büyük önem taşıdığını belirten Vahit Kirişci, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğümüzün faaliyetleri kapsamında, 2003-2022 döneminde 9 bin 561 tesisi hizmete alarak, günümüz fiyatlarıyla 450 milyar TL’lik yatırım gerçekleştirdik. 275 metre gövde yüksekliğiyle kategorisinde ülkemizin en yüksek, dünyada ise 5’inci sırada olan Yusufeli Barajı ve Hidroelektrik Santralini, Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan katıldığı törenle hizmete aldığını ve bunun da şimdilik son halka olduğunu belirtmeyi borç bilirim. Yerinde üretim-yerinde tüketim anlayışıyla tüketicilerin taze, ucuz ve en az fireyle sebze ve meyveye ulaşımını sağlamak amacıyla Kent Tarımı uygulamalarını yaygınlaştıracağız. Bu kapsamda, jeotermal kaynaklarımızın yanı sıra rüzgâr, güneş ve biyokütle gibi yenilenebilir enerji kaynaklarının da kullanılacağı Tarıma Dayalı İhtisas Organize Sanayi Bölgelerini hızla yaygınlaştırıyoruz. Böylelikle kent tarımı uygulamalarımıza da önemli bir ivme kazandırmış olacağız. Üreticilerimizin güçlendirilmesi, tedarik zincirinin kısaltılması, maliyetlerin azaltılması, ölçek ekonomilerinden faydalanılması ve fiyatların istikrara kavuşturulması amacıyla üretici birliklerinin kurumsal kapasitelerini geliştireceğiz. Üretici birliklerimizin derecelendirilmesi çalışmasıyla niteliği yüksek, birleşen ve güçlü örgütlerin ortaya çıkmasını amaçlıyoruz.”
