Genellikle tüm insanlar hayatlarının bir döneminde bir defaya mahsus da olsa baş ağrısı yaşamışlardır. Baş ağrısı şiddetine göre insanın yaşam kalitesini etkileyebilir. Şiddetli baş ağrısı çeken çoğu insanın günlük işlerini yaparken zorluk çektiği görülebilir.
Genellikle tüm insanlar hayatlarının bir döneminde bir defaya mahsus da olsa baş ağrısı yaşamışlardır. Baş ağrısı şiddetine göre insanın yaşam kalitesini etkileyebilir. Şiddetli baş ağrısı çeken çoğu insanın günlük işlerini yaparken zorluk çektiği görülebilir. Baş ağrısı; başın belli bir bölümünde zonklayıcı, sıkıştırıcı ve belirgin şekilde meydana gelen rahatsızlık veren durum olarak bilinir. Baş ağrısı yavaş yavaş veya birdenbire ansızın gelerek, birkaç saat veya birkaç gün boyunca devam edebilir. Konu hakkında değerlendirme yapan uzmanlar, baş ağrısı durumlarında yaşanan şikayet ve taleplere ilişkin şu görüşlere yer vermişlerdir.
Ne Zaman Bir Uzmana Danışmalısınız?
Baş ağrısı bazı durumlarda menenjit, felç, ensefalit ve COVID-19 gibi hayati tehlikeye sebep olabilen hastalıkların belirtisi olabilir. Hayatınızda ilk defa aniden gelişen ya da şiddeti gittikçe artan bir baş ağrısı yaşıyorsanız ve baş ağrısına aşağıdakilerden biri eşlik ediyorsa en kısa zamanda bir hastanenin acil servisine gitmeli veya 112’yi aramalısınız.
Kafa karışıklığı veya konuşmaları anlamakta zorluk, bayılma, yüksek ateş, 39-40 °C den daha fazla olması, vücudunuzun bir tarafında uyuşma, güçsüzlük, görme bozukluğu, konuşma bozukluğu, yürümede dengesizlik, mide bulantısı veya kusma (Açıkça grip veya bir başka nedene bağlanamıyorsa)
Baş ağrısı için ne zaman bir nöroloji uzmanına görünmek gerekir?
“Baş Ağrısı” üzerine soruları cevaplayan uzmanlar şu ifadelere yer veriyor;
Baş Ağrıları İki Grupta Toplanır: Birincil ve fonksiyonel baş ağrılarında baş ağrısının altında başka bir hastalık yatmaz. Gerilim tipi baş ağrısı, migren, nevraljik baş ağrısı ve küme tipi baş ağrılarını kapsar.
İkincil grupta başka hastalıkların bir semptomu olarak ortaya çıkan baş ağrıları yer alır. Akut sinüzit, diş problemleri, kulak enfeksiyonları, grip, glokom, beyin damar bozuklukları, iyi veya kötü huylu beyin tümörleri, hipertansiyon, kafa travmaları gibi nedenlerle ortaya çıkar.
Baş ağrılarının çoğu masumdur ve en sık gerilim tipi baş ağrısı ve migren tipi baş ağrısı görülür. Ancak, baş ağrısı ani başlangıçlı ve çok şiddetli olduğunda, hasta “kafamda bomba patladı”, “hayatımda yaşadığım en kötü baş ağrısı” gibi bir ifade kullanıyorsa, hipertansiyon hastalarında, baş ağrısına bulantı kusma eşlik ettiğinde veya tedaviye cevap vermeyen uzun süreli baş ağrılarında beyin kanaması ya da başka ciddi hastalıklar akla gelmelidir.
Gerilim Tipi Baş Ağrısı: En yaygın görülen bu baş ağrısı başka bir hastalığa bağlı değildir ve nedeni bilinmemektedir. Beyinde bir hasar yoktur ve nörolojik bulgular görünmez.
Gerilim tipi baş ağrısı, başın etrafında bir bant varmışçasına basınç hissine sebep olur.
Bu ağrı hafif ve orta şiddette hissedilir, başta ağırlık ve baskı olarak kendini gösterir. Stres, uykusuzluk ve çalışma ortamı ağrıyı tetikleyebilir.
Migren Tipi Baş Ağrısı
Migren genellikle şiddetli bir baş ağrısı çeşididir. Migreni diğer baş ağrılarından ayıran belirtiler şunlardır: Nöbetler halinde gelir ve başlangıcında ‘aura’ tabir edilen öncü belirtileri de bulunabilir, Ağrıya bulantı ve kusma eşlik eder, Başın yarısını ya da tümünü kapsayabilir, Çok seyrek olabileceği gibi haftada birkaç kez de gelebilir.
Küme Tipi Baş Ağrısı: Daha çok ilkbahar ve sonbahar mevsimlerinde görülen, 30-45 gün sürebilen, çok şiddetli, genelde tek taraflı ağrılar şeklinde ortaya çıkar. Bu belirtilere göz yaşarması eşlik ediyorsa, ağrılar sabaha karşı uykudan uyandırıyorsa, bu tipten şüphe edilir.
Nevraljik Tipi Baş Ağrısı: Nevraljik ağrılarda kişi yaşadığı ağrıyı; ani elektrik çarpması veya şiş sokulması şeklinde tarif ediliyor.
Sinir uçlarının duyarlılıklarının artması, soğuk etkisi, dolaşım bozuklukları, kafein ve nikotin etkilerine, santral sinir sisteminde eksitatör (uyarıcı) nörotransmitter (sinir hücreleri arasındaki iletişimi sağlayan maddeler) maddelerin artışı gibi değişik nedenlere bağlı olarak gelişebiliyor.
Bunlar arasında en sık karşılaşılan neden soğuğa maruz kalma olarak biliniyor.
Baş Ağrısının Nedenleri Nelerdir?
Baş ağrısı çoğu zaman eşlik eden bulgularla değerlendirilmelidir. Bunlar; bulantı, ışığa ve sese karşı hassasiyet ve kusma şeklinde görülür. Birçok baş ağrısı ciddi hastalıkların sonucu oluşmazken, bazı durumlarda acil müdahale gerektiren, hayatı tehdit eden durumlar da oluşabilir. Olası nedenler ve uygun tedavinin belirlenmesi için bir nöroloji uzmanı size yardımcı olacaktır. Peki, belirtileri nelerdir?
Gerilim Tipi Baş Ağrısı: Kafada doluluk hissi ile birlikte baş ağrısı, Alında veya şakaklarda meydana gelen basınç hissi, Kafa derisi, boyun ve omuz kaslarında hassasiyet, Işığa ve sese hassasiyet (Migrendeki kadar şiddetli olmaz.) Gerilim baş ağrısında, migrendeki gibi mide bulantısı, kusma ve görme bozuklukları bulunmaz. Fiziksel yapılan aktivitelerin gerilim baş ağrısında ağrıya etkisi olmaz, tam tersi iyi gelebilir.
Migren Tipi Baş Ağrısı, Prodrom: Baş ağrısı başlamadan 1 ya da 2 gün önce, hastalar yaklaşan migren atağı için uyarıcı küçük değişiklikleri fark edebilirler: Kabızlık Ruh hali değişiklikleri, karamsarlık, huzursuzluk, Yeme isteği, Boyun tutulması, Artan susuzluk ve idrara çıkma, Sık esneme, Aura.
Migren atağı başlamadan önce yaşanan duyusal değişikliklerdir:
Dokunma hislerinde güçsüzlük (duyusal), Konuşma bozukluğu, Görme bozuklukları, Uyuşma veya karıncalanma.
Atak: Migren atakları 4 ila 72 saat arasında sürebilir. Ataklar nadir olabildiği gibi ayda veya haftada birkaç defa da olabilir. Migren atağı sırasında hastalar;
Kalp atışı şeklinde zonklama, Mide bulantısı – kusma, Işık – ses ve hatta dokunmaya karşı aşırı hissiyat, Bulanık görme, Baş dönmesi, Bazı durumlarda baygınlık yaşayabilir.
Postdrome (Atak Sonrası): Hasta kendini bitkin, tükenmiş ve az da olsa rahatlamış hisseder. Hasta 24 saat içerisinde; güçsüzlük, baş dönmesi, huzursuzluk, ışık ve sese karşı hassasiyet yaşayabilir.
Küme Tipi Baş Ağrısı: Dayanılmaz, şiddetli ağrı, sıklıkla bir gözün çevresinden başlar. Ağrı bazen yüz, baş, boyun, omuz ve diğer bölgelere yayılabilir. Tek taraflı ağrı, Huzursuzluk hissi, Etkilenen tarafta gözde kızarıklık, gözyaşı gelmesi, Etkilenen tarafta burun tıkanıklığı veya akıntısı, Alın veya yüzde terleme, Yüzde solukluk ya da kızarma, Etkilenen tarafta göz çevresinde şişlik, Göz kapağında düşüklük.
Nevraljik Tipi Baş Ağrısı: Ani, şiddetli olarak başlayan baş ağrısıdır. Baş ağrısına eşlik eden yüksek ateş, bulantı veya kusma, ense sertliği, kafa karışıklığı, nöbetler, uyuşma ya da konuşma zorlukları, baş ağrısı kötüleşirse, özellikle düşme ya da bir kafa travması sonrası gelişen baş ağrılarıdır.
Çocuklarda Baş Ağrısı: Çocukluk döneminde birçok baş ağrısı şikayetinin tanısı konulamaz. Çocuklar genellikle ebeveynlerinin verdiği ağrı kesici etkisi olan ilaçlar işe yaramayınca veya bu tarz baş ağrısı şikayetleri günlük hayatını etkileyince bir doktora götürürler.
Çocukluk döneminde sık karşılaşılan baş ağrıları; primer (birincil) yani gerilim tipi baş ağrısı ve migren olarak bilinmektedir. Primer (birincil) baş ağrılarında çocuklar genellikle ağrının kafatasının ön kısmında yerleştiğini belirtirler. Çocukluk döneminde başın arka kısmına yerleşen baş ağrısında ise aileler mutlaka tıbbi yardım istemelidirler. Gerilim tipi baş ağrılarında stresli yaşam olayları dikkate alınarak nörolog tarafından sorgulanmalıdır.
Tedavi Yöntemleri nelerdir? Baş Ağrısı Tedavisi, Baş Ağrısı Nasıl Geçer?
Gerilim Tipi Baş Ağrısı: Tedavisinde hekiminiz tarafından tavsiye edilen basit ağrı kesiciler, kas gevşeticiler ya da rahatlatıcı, kaygı giderici antidepresanlar kullanılabilir. Bu hastalığın tedavisinde psikolojik terapiler ve gevşeme teknikleri de kullanılır.
Migren Tipi Baş Ağrısı: Migren tedavisinde kullanılan ilaçlar, baş ağrısı atakları sırasında ağrıyı ortadan kaldırmada ya da eşlik eden bulantı, kusma gibi belirtileri durdurmada veya sık gelen baş ağrısı ataklarının sıklığını kontrol etmeye yardımcı olabilir. Migren tedavisine yönelik birçok ilaç mevcuttur. Epilepsi, hipertansiyon, depresyon gibi başka hastalıkları tedavi etmek için kullanılan bazı ilaçların, aynı zamanda migreni önlemeye veya rahatlatmaya yardımcı olduğu bilinir. Bunların yanı sıra tanımlanmış kimi tetikleyicilerden uzak durmak da atak sayısını azaltabilir. Açlık, susuzluk, uykusuzluk, aşırı kafein tüketimi, kırmızı şarap ve bazı peynir çeşitlerinin kimi hastalarda migren ataklarını tetiklediği gösterilmiştir.
Küme Tipi Baş Ağrısı: Ağrının şiddetini azaltacak ve süresini kısaltacak hızlı etki eden ilaçlar tedavide kullanılır. Bu ağrıyı tamamen giderecek bir tedavi yoktur ve stresli durumların ve ağrıyı tetikleyen nedenlerin farkında olmanız önemlidir. Ağrıyı yönetmek için nöroloji uzmanınızla iyi bir iletişimde olmanız bu nedenle önemlidir. Tedaviye dirençli küme tipi baş ağrısı, oksijen uygulamasından sınırlı da olsa fayda görebilir.
Baş Ağrısına Ne İyi Gelir?
Soğuk Pres Deneyebilirsiniz. Eğer migren atağı geçiriyorsanız, alnınıza soğuk presler koyabilirsiniz. Bir havlu veya bir torba dondurulmuş pedleri alnınıza koyabilirsiniz. Yine kafanıza buz kompresi yaparak migren ağrınızın hafiflemesine yardımcı olabilirsiniz. Buz kompresini 15 dakika boyunca kafanızda tutup, 15 dakika ara vererek bu işlemi devam ettirebilirsiniz.
Küme Tipi Baş Ağrısı Çekiyorsanız: Eğer küme tipi baş ağrınız varsa yine soğuk pres veya karanlık bir ortamda oturmayı deneyebilirsiniz. Küme tipi baş ağrısının tedavisinde en etkili yöntem hekim tarafından önerilen ilaçların kullanılması ve hastanelerin acil bölümlerinde saf oksijen verilmesiyle hafifletilebilmektedir.
Sıcak Pres: Eğer gerilim tipi bir baş ağrısı varsa, ısıtma pedini ya da sıcak bir havluyu kafa arkasına yerleştirebilirsiniz. Sinüslere bağlı baş ağrınız varsa, ağrıyan bölgeye sıcak bir bez koyabilirsiniz ya da sıcak bir duş da işe yarayabilir.
Kafa Derisi Üzerine Baskı: Gün içinde saçınızı atkuyruğu yapıyorsanız ve saçlarınızı çok sıkı topladıysanız bu durumda baş ağrısına neden olabilir. Bu “dış kompresyon baş ağrıları “, şapka, kafa bandı ve hatta çok sıkı olan yüzme gözlüklerinin takılmasına bağlı olarak da ortaya çıkabilir. Baş ağrınız bunlara balı gelişiyorsa eğer saçlarınızı daha gevşek toplayabilirsiniz.
Karanlık Ortam: Bilgisayar ekranından yayılan parlak veya titreşimli ışıklar da migren atağının tetiklenmesine neden olabilir. Eğer ışığa bağlı gelişen baş ağrılarınıza varsa, gün içinde pencerelerinizi koyu fon perdelerle kapatabilir, güneş gözlüğü takabilirsiniz. Ayrıca bilgisayarınızın ekranına parlama önleyici ekranlar ekleyebilir ve aydınlatmanızda gün ışığı spektrumlu floresan ampulleri kullanabilirsiniz.
Biraz Kafein Alın: Çay ve kahve gibi içinde kafein bulunan içeceklerin tüketilmesi de baş ağrısına iyi gelebilir.
Gevşeme Uygulaması: Germe hareketleri, yoga, meditasyon veya kas gevşetme hareketlerinin de baş ağrısına ve diğer ağrı türlerine iyi gelmektedir.
Masaj: Boynunuza birkaç dakika masaj yapmak, stresten kaynaklanabilecek bir gerilim baş ağrısını hafifletmeye yardımcı olabilir.
Düzenli İlaç Kullanımı: Hekim tarafından önerilen ilaçların düzenli kullanımı da son derece önemlidir. Bunun dışında baş ağrıları için eczanelerden alabileceğiniz reçetesiz ağrı kesici ilaçları da kullanabilirsiniz.
