Şubat ayında Hızır Oruçların tutulmasıyla başlayan ibadetler Hızır Ceminin niyaz edilmesi ve Hızır Lokmalarının dağıtılmasıyla son buldu. Hızır cemi Alevi vatandaşların yoğun katılımıyla yapıldı.
Şubat ayında Hızır Oruçların tutulmasıyla başlayan ibadetler Hızır Ceminin niyaz edilmesi ve Hızır Lokmalarının dağıtılmasıyla son buldu. Hızır cemi Alevi vatandaşların yoğun katılımıyla yapıldı. Erzincan Cemevlerinin buluştuğu Cemde dualar edildi, ibadetler yapıldı. İlk cem Gümüştarla (Mitini) Cemevinde idrak edildi. Ardından Çayırlı Cemevine geçildi. Burada yapılan cemde yörenin halk dili Zazaca dualar edilerek feyz alındı. Hızır Ceminde birlik beraberlik mesajları verildi.
Bir diğer adıyla Hıdırellez Cemi olarak da adlandırılan Hızır Cemi Hubyar Ocağı Erkânı Örneğini taşıyor. Hıdır Ellez/ Hızır İlyas söylenceye göre ölümsüzlük suyu içen ve dünya var oldukça yaşayacak iki peygamberdir. Halk arasındaki inanışa göre ise; Hızır her konuda her şeyi bilen birisidir ve yeryüzünde tanrının bir nevi vekilidir. Hızır ve İlyas sağdır. Hızır karada, İlyas denizde yardıma muhtaç olanlara, zor durumda kalmış olanlara yardım ederler. İmdat isteyenlerin imdadına yetişirler. Hızır ve İlyas yılda bir kez (6 Mayıs Hıdır Ellez gününün gecesi) bir gül ağacının dibinde buluşurlar.
İnanışa göre Nuh peygamberin gemisi fırtınaya tutulmuş, halk feryat edip ‘Yetiş ya Hızır; bizi kurtar!’ diyerek dua etmişler. Duaları Allah tarafından kabul olunarak, fırtına dinmiş. İşte o zaman yüce Allah’a üç gün oruç adamışlar. Bu oruç o günden bu güne kadar aynı inançla tutulmaktadır.
Hızır Orucu her yıl Şubat ayının ikinci Perşembe günü başlar. Hubyarlılar bu orucu 7 gün tutarlar. Oruç tutulan bu yedi gün boyunca da her akşam cem yapılır ve ibadet edilir. İşte bu cemlere ‘Hıdır Ellez Cemi’ denir.
Hıdır Ellez orucu ve cemleri başlamadan bir iki gün önce, köy halkı evlerinde genel bir temizlik yaparlar. Özellikle bu oruçta hayvansal gıdalar yenmediğinden, evdeki tüm kap kacak yıkanır ve bulaşmış olan hayvansal gıdalardan temizlenir. Yine senede bir kere olmak üzere evlerin bacaları (ocakların bacaları) ve soba boruları temizlenir.
Hıdır Ellez Cemi; Hıdır Ellez orucuna ilk kalkılacağı Perşembe akşamı başlar ve yedi gün her gece yapılır. Ve senede bir defa tekrar eder. İlk gün, lokmalar yapılarak gündüzden Hubyar Sul-tan’ın türbesine ziyarete gidilir. Ziyaretle beraber türbe içinde tevhid çekilir. (İleride anlatılacak olan tevhidin aynısı.)
Akşam da cem töreni yapılır. Ceme yine evlerden lokmalar getirilir ve cem bitiminde yenir.
Dedenin, herkesten önce Cemevinde hazır bulunması genel kuraldır. Cemevine varınca postuna niyaz eder ve yerine oturur.
Eğer cemde dededen önce gelen başka bir dede var ise; cemi yönetecek dede önce gelen dedenin duasına durur ve postuna öyle geçer. Burada Dar Duası, Lokma Duası, Gözcü (Gözlekçi) Duası, Süpürgeci Duası, Seccade Duasını okur ve Tevhit Nefesi verir. Tevhit Nefesiyle birlikte tevhidin makamı değişik ve cemdeki ve meydandaki tüm canlar tevhit çekmeye başlar. Salâvattan sonra tüm canlar secdeden kalkar. Ortadaki canlar dedenin duasına durur ve yerlerine geçerler. Bunun ardından âşık bir duazimam okur ve duazimam bitiminde dede dua eder. Duazimam sonunda dede bir dua okur. Duanın bitiminde âşıklar Miraçlama’yı okumaya başlar. Duada ‘…Muhammed şu güne geldi; yoktur senden bir azim. Şimdi senden el tutalım Hak Buyurdu Vesseha’ diyerek Cemdekiler birbirinin elini tutar. ‘Cebrail’le el tuttular, Muhammed bel bağladı. İki gönlü bir ettiler, yürüdüler dergâha’ diyerek herkes ellerini önünde birleştirir. Dua devam eder ve yere secde ile niyat edilir, kalkılır. ‘Muhammed ayağa kalktı, ümmetini diledi’ diyerek herkes ayağa kalkar. Ardından eğilip, niyaz alınır.
İbadet Kırklar Semahıyla devam eder. Miraçlamanın bitmesi ile semah dönen canlar dedenin karşısında dara geçerler ve dede dua okur. Duadan sonra; semahçılar, seccadenin üzerinde dara geçer ve el ele tutuşurlar. Âşığın (zakirin) deyişi süresince “İrfanda niyaz eylesin” mısrasından sonra semahçılar ve cem erenleri birbirine niyaz verir. Âşık deyiş okur. Âşık başka bir deyişe geçer. Semahçılar ayağa kalkar ve dönmeye başlarlar. Semahçıların kolları yanlara açık avuçları yukarı doğrudur ve ‘Hu, hu…’ diyerek dönerler. Deyiş bitince; semahçılar bir saf halinde, elleri birbirinin beline sarılı olarak dedenin karşısında duaya dururlar.
Devamında, semahçılar meydanda tekrar dara geçer. Âşık eşliğinde tevhit çekmeye başlarlar. Tevhide cemdeki tüm canlar sağa sola sallanarak katılırlar. Ve hep bir ağızdan ‘Hu’ çekerler. Semahçılar tekrar dedenin duasına durur. Semahçılar bu sefer de âşık (zakir) eşliğinde ‘Hubyar Semah’na başlar. Bu semahın bir adı da ‘Baş Semahı’dır. Duadan sonra süpürgeci gelir; dedenin önünde “Ya Allah, ya Muhammed, ya Ali” diyerek üç defa meydanı süpürür ve duaya durur. Süpürgeciden sonra dua için, elinde bir tas su ile sucu (saka) gelir ve duaya durur. Sucudan sonra âşıklar dedenin duasına durmak için gelir. Sucu da âşıklarla beraber tekrar duaya durur. Bu sırada süpürgeci aşığın sazından tutar ve tekrar bir dua alır. Âşık ve süpürgeciden sonra; elinde yanan bir mum ile çerağcı gelir ve duasını alır. Çerağcı’dan sonra haberci (peyik) gelir ve duaya durur. Daha sonra dua için bekçi gelir ve dede duasını verir. En son olarak gözlekçi, süpürgeci ile beraber cümlesine duaya durur. Duadan sonra dardaki canların rahata geçmesi için gözlekçi ‘Erenlerin sefasına Hu’ der ve Dede dua eder. Duadan sonra canlar rahata geçer. Lokmalar yenmeye başlamadan önce cemdekilerin ellerini yıkamaları için el suyu gelir. Sucu ve yanında bir bayan sıradan tüm cem erenlerinin eline su döker ve havlu vererek kurulamalarını sağlarlar. Bundan sonra lokma yemek için hizmetçiler sofrayı hazırlamaya başlar. Lokmalar sofraya konur ve dedenin duasından sonra yenir.
