Tarım Ve Orman Bakanlığına Bağlı Tagem Tarafından 2005’ten bu yana yürütülen Halk Elinde Küçükbaş Islah Projesi ile yerli koyun ve keçi ırkları koruma altına alınıyor, farklı koç teke katımları önlenerek ırkların saflığı sağlanıyor.
Tarım Ve Orman Bakanlığına Bağlı Tagem Tarafından 2005’ten bu yana yürütülen Halk Elinde Küçükbaş Islah Projesi ile yerli koyun ve keçi ırkları koruma altına alınıyor, farklı koç teke katımları önlenerek ırkların saflığı sağlanıyor. Yerli 21 koyun Ve 6 keçi ırkında uygulanan projeyle yavrularda yaşama gücünde ortalama yüzde 10,6 artış sağlandı, yıllık ekonomiye katkı İse 336 milyon lira oldu. Küçükbaş Hayvan Islahı Ülkesel Projesi ” (HEKIP) ile ülkemizin yerli koyun ve keçi ırklarının saflığı korunuyor, verimleri artırılıyor. Cumhuriyet tarihinin en kapsamlı ulusal hayvan ıslahı projesi olan HEKIP ile yavrularda sütten kesim canlı ağırlıklarında ortalama 3,7 kg, yaşama gücünde ise ortalama yüzde 10,6 artış sağlandı. Tarım ve Orman Bakanlığı, Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü (TAGEM) koordinatörlüğünde yürütülen “Halk Elinde Küçükbaş Hayvan Islahı Ülkesel Projesi ” (HEKIP) ülkemizin yerli koyun ve keçilerini korumak ve verimlerini artırmak amacıyla uygulanan, Cumhuriyet tarihimizin en kapsamlı ulusal hayvan ıslahı ARGE çalışmasıdır. 2005’te başlayan proje ile 29 farklı üniversiteden 56 proje lideri, 60 ilde sivil toplum örgütü ve kamu teşekkülü ile çok paydaşlı iş birliği oluşturulmuştur. Bu sayede; üniversite, yetiştirici birliği ve kamu iş birlikteliği sağlanmıştır. Proje, yerli 21 koyun ve 6 keçi ırkında uygulanmaktadır. Bugün itibarıyla 60 ilde 178 alt proje (1 milyon 121 bin baş) uygulanmaktadır. 178 alt projenin 139’u koyun, 39’u ise keçilerde yürütülmektedir. Bir alt proje 6000 anaç dişi, 300 anaç erkek materyalden oluşmaktadır. Her bir alt projede istihdam edilen, toplam 178 proje teknik elemanı projelerde görev almaktadır. (Mühendis, Veteriner Hekim, Tekniker, Teknisyen). Proje sayesinde, yerli koyun ve keçi ırklarımız koruma altına alınmış ve farklı koç teke katımları önlenerek ırkların saf yetiştirilmesi sağlanmıştır. Aynı zamanda, küçükbaş hayvancılığa ilgi artırılmış, azalmaya başlayan gen kaynaklarımızda hızlı azalışın önüne geçilmiştir. Proje, çeşitli çalışmalar kapsamında yurt dışından getirtilen yabancı ırklar karşısında yerli ırkların korunması açısından önemli bir tampon görevi üstlenmiştir. Projeyle elde edilen kazanımlar şu şekilde sıralanabilir: Kuzu/oğlakların sütten kesim canlı ağırlıklarında ortalama 3,7 kg artış sağlanmıştır. Kuzu/oğlaklarda, yaşama gücünde ortalama yüzde 10,6 artış olmuştur. Proje sayesinde her yıl yaklaşık 102.000 baş kuzu/oğlak hayatta kalmayı başarmaktadır. Koyun ve keçilerde ikizlikte ortalama yüzde 5,7 artış gerçekleşmiştir. Bu oran yaklaşık 42.000 baş yavruya karşılık gelmektedir. Projenin yıllık ekonomiye katkısı: 336 milyon TL’dir.
SAHADAKİ ÇALIŞMALAR
Halk Elinde Küçükbaş Hayvan Islahı Ülkesel Projesi (HEKIP) ile sahada çalışmalar yürütülüyor. Son olarak Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü Hayvancılık ve Su Ürünleri Araştırmaları Daire Başkanlığından yetkililer Halk Elinde Küçükbaş Hayvan Islahı Ülkesel Projesi kapsamında Erzincan, Tunceli ve Elazığ illerinde uygulanan alt projelerin saha çalışmalarına katıldı ve istişare toplantıları gerçekleştirdi. Ekipteki uzmanlar, il müdürlükleri, il damızlık koyun yetiştirici birliklerini yerlerinde ziyaret ederek toplantılar yaptılar. Bununla beraber ekiptekiler, saha çalışmaları ve yetiştirici ziyaretleri kapsamında, Erzincan sınırı Kelkit Gürleyik köyü (rakım 2120 m), Tunceli, Hozat ilçesi Buzlupınar köyü (rakım 1910 m) ve Tunceli, Pülümür Balpayam köyü yaylasında (rakım 3.200) projede yer alan yetiştiricileri konakladıkları çadırlarda ziyaret ettiler. TAGEM Genel Müdürü Dr. Metin Türker, projeler hakkında şu bilgileri verdi:
“Proje, Türkiye’nin yerli koyun ve keçilerini korumak ve verimlerini artırmak amacıyla başlatılan ve bugüne kadar uygulanan en kapsamlı ulusal hayvan ıslahı çalışmasıdır. 29 farklı üniversiteden 56 proje lideri, 60 ilde sivil toplum örgütü ve kamu teşekkülü ile çok paydaşlı iş birliği oluşturulmuştur. Proje, yerli 21 koyun ve 6 keçi ırkta, 60 ilde 178 alt projede (1 milyon 121 bin baş anaç hayvan) uygulanmaktadır. 178 alt projenin, 139 alt projesi koyunlarda, 39 alt projesi ise keçilerde yürütülmektedir. Bir alt proje; 6000 anaç dişi, 300 anaç erkek materyalden oluşmaktadır.”
Proje kapsamında yapılan çalışmalarda önemli mesafeler ve kazanımlar elde edildiğini bildiren Türker, şöyle devam etti:
“Proje başlangıcından bu güne kadar sütten kesim canlı ağırlık artışında ortalama %22,5, İkizlikte %5,7 ve yaşama gücünde %10,6 artış elde edildiği belirlenmiş ve bu sonuçlar bilimsel camiada yayınlanmıştır. Halk Elinde Küçükbaş Hayvan Islahı Ülkesel Projesi (HEKIP) kapsamında Elazığ İlinde 4 adet Şavak Akkaraman Koyunu alt projesi, 1 adet Morkaraman Koyunu alt projesi olmak üzere toplam 5 alt proje uygulanmaktadır. Erzincan ilimizde 4 adet Şavak Akkaraman Koyunu ve Tunceli ilimizde ise 2 adet Şavak Akkaraman Koyunu alt projesi yürütülmektedir. Toplamda bu üç ilimizde 69.300 baş anaç hayvan üzerinde ıslah çalışması yapılmaktadır. Bugüne kadar proje gerekliklerini yerine getiren bu üç ilimizde uygulanan projelerde yer alan toplam 359 yetiştiricimize toplam 33.155.111,00 TL destekleme ödemesi yapılmıştır. Tüm Türkiye genelinde ise 60 ilde yürütülen projelerde yer alan bugüne kadar proje gerekliliklerinin yerine getiren toplam 5237 yetiştiricimize 693,7 Milyon TL destek verilmiştir.”
Halk Elinde Küçükbaş Hayvan Islahı Ülkesel Projesi’nin büyüyerek ve önemi gittikçe fark edilerek yoluna devam ettiğini dile getiren Türker,
“Küresel iklim değişikliği ve gittikçe artan kuraklıkla mücadelede en önemli sigortamız bizim yerli koyun ve keçilerimizdir. Türkiye’mizin yerli koyun ve keçilerini koruyoruz, geliştirmek için büyük çaba sarf ediyoruz. Ülkemiz, küçükbaş hayvancık yapmak için en elverişli coğrafyaya sahiptir. Ve bu bilinç gittikçe artmaktadır. Daha yapacak çok işimiz var. Hayvancılık Genel Müdürlüğümüz ile kol kola vererek koyunlarımız ve keçilerimiz için ve bu şartlarda bu dağlara bu yaylalara bekçilik yapan eli nasırlı yetiştiricilerimizi desteklemeye var gücümüzle beraber çalışmaya devam edeceğiz.”
