10°
Birinci Dünya Savaşı yıllarında Doğu Anadolu Rus kuvvetlerince istilâ edilmiş, Erzincan’a da 24 Temmuz 1916’da düşman çizmesi girmiştir. Bütün doğu illerinde olduğu gibi, Erzincan da kurtuluş umuduyla çileli günlerini saymış; 13 Şubat 1918’de kahraman Mehmetçik Erzincan’ı işgalcilerden kurtarıp, hürriyetine kavuşturmuştur. Kurtuluşumuzun 106. Yıldönümünü coşkuyla kutluyoruz.
Birinci Dünya Savaşı yıllarında Doğu Anadolu Rus kuvvetlerince istilâ edilmiş, Erzincan’a da 24 Temmuz 1916’da düşman çizmesi girmiştir. Bütün doğu illerinde olduğu gibi, Erzincan da kurtuluş umuduyla çileli günlerini saymış; 13 Şubat 1918’de kahraman Mehmetçik Erzincan’ı işgalcilerden kurtarıp, hürriyetine kavuşturmuştur. Mahallî kurtuluş günü olan 13 Şubat, Erzincan’da çeşitli etkinliklerle coşkuyla kutlanmaktadır. Aynı gün yurdun birçok şehrinde Erzincanlılar Kurtuluş gecesi düzenlemektedirler. Erzincan’ın kurtuluş mücadelesi tarihi kayıtlara şöyle geçmiştir. I. Dünya Savaşı başlangıcında Osmanlı toprakları olan Erzincan, Sivas, Trabzon civarları savaş devam ettikçe Çarlık Rusya’sı ordusunun himayesine geçmiştir. Savaş sırasında gerçekleşen Şubat Devrimi sırasında Rusya toprağı olan bu bölgeler, Rusya’nın diğer bölgelerinde gelişen olaylardan aynı şekilde etkilenmiştir. Bolşevik askerler kendi subaylarını tutuklamışlar, ayaklanmışlar, bununla birlikte Sovyet yönetimleri kurmuşlardır. Bunlardan biri de, savaş döneminde Rusya toprağı olan Erzincan’da bulunan Bolşevik askerlerin kurduğu Erzincan Sovyet hükûmetidir.
Sovyet hükûmeti, Bolşeviklerin askeri, siyasi ve ekonomik desteği ile kısa zamanda gerçek bir iktidar oldu. İlkin, Sovyetler Birliğindeki Kolhozların benzeri bir kolektif üretim çiftlikleri oluşturuldu. Ardından istihbarat ve askeri örgüt ve polis teşkilatı kuruldu. Maliye kanunu çıkarıldı ve vergilerin İstanbul hükûmetine değil, Sovyetlere ödenmesi kararlaştırılarak vergi miktarları belirlendi. Toprak kanunu çıkarıldı, topraksız köylülere toprak dağıtıldı. 1921 yılında Kuvâ-yi Milliye müdahalesi sonucunda feshedilmiştir. Bazı kaynaklar ise Osmanlı Ordusu tarafından yıkıldığını belirtir.
Şehir I. Dünya Savaşı’nda Osmanlı İmparatorluğu ile Rusya arasında yapılan Erzincan Muharebesi sonucunda 11 Temmuz 1916 tarihinde Ruslar tarafından şehir işgal edilmiş, bunu fırsat bilen ayrılıkçı Ermeniler’de silahlı birlikler oluşturarak faaliyete geçmişlerdir. 18 Aralık 1917 de SSCB Hükûmeti ile yapılan Erzincan Mütarekesi ile 11 Ocak 1918 de Rus askerleri bölgeden çekilmiş ancak Osmanlı Ermeni çeteleri birçok kanlı olaya neden olmuştur. Bu dönemde Bolşeviklerden etkilenen ve Sovyet yönetimini benimseyen gruplar kısa süreli Erzincan Şûrası’nı kurmuştur. Kazım Karabekir komutasındaki askeri birlikler 13 Şubat 1918 de Erzincan’ı, 17 Şubat 1918 de ise Tercan’ı Ermeni silahlı örgütlerden kurtarmışlardır. Türk Kurtuluş Savaşı’nda ve hareketli geçen cumhuriyetin ilk yıllarında Erzincan halkı Atatürk ve silah arkadaşlarının yanında savaşmıştır.
