15°
Yüksek gerilimlere maruz bırakılan plastik materyallerdeki deformasyon sonucu oluşan parçacıkları tanımlamak amacıyla 5 mm ile 1 mikrometre arasındaki boyutlarda olan plastiklere verilen bir isim olan Mikroplastikler boyutlarından kaynaklı olarak çıplak gözle fark edilmeleri oldukça güç atıklar olarak tanımlanıyor.
Yüksek gerilimlere maruz bırakılan plastik materyallerdeki deformasyon sonucu oluşan parçacıkları tanımlamak amacıyla 5 mm ile 1 mikrometre arasındaki boyutlarda olan plastiklere verilen bir isim olan Mikroplastikler boyutlarından kaynaklı olarak çıplak gözle fark edilmeleri oldukça güç atıklar olarak tanımlanıyor. Yaşam alanlarımızın her yerinde herhangi bir nedenle veya eylem sonucunda malzemeye uygulanan yük uygulaması sonucu şeklini değiştirerek ve bağ bozulması sonucu etrafa yayılan parçacıklar yeni satın alınan veya aşırı kullanılan malzemelerde yaygın olarak bulunuyor. Çevremizdeki bu gizli tehlike maalesef doğada bozulmadan kalabilme özelliğinden dolayı insan vücuduna girerek ciddi riskler oluşturmakta ve su kaynaklarımıza kadar ulaşabilme özelliğiyle insan sağlığı üzerinde önemli etkileri bulunmaktadır.
Mikroplastik terimi ilk olarak 1968 yılında ABD Hava Kuvvetleri Malzeme Laboratuvarı tarafından yayınlanan bir raporda kullanıldı. Söz konusu raporda mikroplastik, yüksek gerilimlere maruz bırakılan plastik materyallerdeki deformasyon sonucu oluşan parçacıkları tanımlamak amacıyla kullanıldı.
1972 de İlk kez Sargasso denizi yüzey suyunda çok sayıda yüzen küçük plastik partiküllerinin bulunduğunun rapor edilmesiyle dünya ilk kez sucul ortamda mikro boyutlarda plastik parçacıkların bulunduğundan haberdar oldu. 2004 yılında ise bu küçük parçacıklar mikroplastik olarak tanımlandı. Daha sonra Steering Committee of the National Oceanic and Atmospheric Administration (NOAA) Marine Debris Program tarafından 5 mm den küçük boyuttaki plastikler mikroplastik olarak kabul edildi. İlerleyen zamanda değişik boyutlardaki plastikler standardize edildi. Buna göre, Makroplastik ≥ 25 mm, Mesoplastik 25 – 5 mm, Mikroplastik ≤5 – 1 mm, Mini-mikroplastik <1mm – 1µm ve Nanoplastik < 1µm olarak belirlendi. Su ortamında bulunan mikroplastiklerin ana kaynağı, daha büyük plastik parçaların parçalanmaları sonucunda oluşan mikroplastikler olsa da, değişik amaçlar için endüstriyel olarak da mikroplastikler üretiliyor. Büyük parçaların bozulmaları sonucu oluşanlar ile endüstriyel olarak üretilenleri tanımlamak için endüstriyel olanlar primer, diğerleri ise sekonder mikroplastikler olarak adlandırıldı.
Birincil mikroplastikler, genellikle plastik endüstrisi tarafından kozmetikte, kişisel bakım ürünlerinde, dermal eksfoliyatörlerde, temizlik maddelerinde ve kumlama makinalarında kullanılmak üzere kasıtlı olarak üretilen küçük daire biçiminde mikro boncuklardır. Diğer mikroplastik çeşitleri ise, daha büyük plastik materyaleler yapmak için eritilmek ve kalıplanmak amacıyla plastik endüstrisi tarafından üretilen endüstriyel hammaddeler yani peletlerdir. Bir diğeri ise giysileri üretmek için kullanılan sentetik liflerdir. Tüm bu mikroplastikler rüzgâr veya şehirlerin atık suları yoluyla hem tatlı sularda hem de denizel ortama taşınırlar. Mikroplastiklerin onlarca yıldır yaygın kullanımı sonucunda denizlerin her katmanında yaygın hale geldi.
İkincil mikroplastikler, plastik torbalar, kasalar, şişeler ve özellikle halatlar ve ağlar gibi daha büyük plastik parçalarının bozulması sonucu oluşan düzensiz plastik parçalarıdır. Zamanla, büyük plastik çöp parçaları, güneşten gelen ultraviyole ışığa maruz kalmanın bir sonucu olarak ve gelgit dalgaları gibi mekanik yollarla giderek daha küçük plastik parçaları oluşturacak şekilde bozulurlar. Yapılan deneysel çalışmada 1 cm2 lik polystrene yapısındaki kahve bardağının kapağı 56 gün boyunca 30 derecede 24 saat içinde 320-400 nm ultraviolet ışığa maruz bırakıldığında ortalama boyları 224 nm olan mililitrede 126000000 adet nanopartikül üretebileceği gösterilmiştir. Bu durum bu küçük plastik parçacıklarının tüm su kolonuna rahatlıkla dağılabileceği ve birçok deniz canlısı tarafından besin sanılarak alınabileceğini göstermiştir.
