17°
Erzincan’ın komşu illerinden olan Bayburt’ta eskiden ve halen günümüzde devam eden on beşi toplama geleneği Ramazan ayının on dördünü on beşine bağlayan, dolunayın aydınlattığı gecede tıpkı Kurban ve Ramazan Bayramlarında olduğu gibi çocuklar mahallede kapı kapı dolaşarak on beşi yani kuruyemiş toplarlar.
Erzincan’ın komşu illerinden olan Bayburt’ta eskiden ve halen günümüzde devam eden on beşi toplama geleneği Ramazan ayının on dördünü on beşine bağlayan, dolunayın aydınlattığı gecede tıpkı Kurban ve Ramazan Bayramlarında olduğu gibi çocuklar mahallede kapı kapı dolaşarak on beşi yani kuruyemiş toplarlar. Emekli Öğretmen Tahir Kayseri, o günleri anlatırken şu ifadelere yer verdi;
“Bayburt’ta eskiden ve halen günümüzde devam eden on beşi toplama geleneği Ramazan ayının on dördünü on beşine bağlayan, Dolunayın aydınlattığı gecede tıpkı Kurban ve Ramazan bayramlarında olduğu gibi çocuklar mahallede kapı kapı dolaşarak on beşi yani kuruyemiş toplarlardı. Çocuklar onbeşi toplarken evin kapısını, zırzasını veya tokmağını çalarken;
‘Elimi attım zırzaya,
Zırza elime batmaya,
Onbeşimi vermeyen,
Kocasıyla yatmaya…
Onbeşinin geceleri,
Hanımların bacaları,
Veren Cennet hatunu,
Vermeyen Cehennem kütüğü.’
Manilerini de sesli söylerlerdi. Ramazanda onbeşi toplama bizde olduğu gibi Türk Cumhuriyetlerinde de kutlanır. Türkmenistanda da çocuklar onbeşi toplarken aşağıdaki maniyi söylerler;
‘Gökte bir ay, kızılburçlu yay var,
Peygamberin sancağından
Bize düşen bir pay var.
Az verenin kızı, çok verenin oğlu olsun.’
Bayburt’ta büyükler Teravih Namazından çıkana kadar çocuklar on beşi toplamaya devam ederlerdi. Çocuklara dağıtılmak üzere; fıstık, fındık, üvez, kurutulmuş tut, elma kurusu, kuru üzüm, iğde, dökme şekeri, çikolata ve benzeri kuru yemişler önceden hazırlanarak, akşam on beşi toplamaya gelen çocukların bez torbalarına konurdu.
Eskiden ayrıca nişanlı kızlara erkek evi tarafının kadın ve kızları çeşitli hediyeler ve çerez götürürler, sahura kadar eğlendikten sonra sahur yemeğini de hep beraber yedikten sonra evlerine geri dönerlerdi. Komşu kızlarından nişanlı olanlar; komşularının bacalarından iple sepet sarkıtırlar, on beşilerini isterlerdi. Bacası olmayan evlerde ise kapıdan isterlerdi.
Komşular da nişanlı kızın veya kızların muhakkak gece on beşi istemeye geleceğini bildikleri için önceden hediye ve çerezleri hazırlarlardı. Bacadan iple sarkıtılan sepete veya kapıdan on beşi istemeye gelen nişanlı kızların çeyizlerine koyması için işlemeli el havlusu, Namaz Seccadesi, Namaz başörtüsü bir çift beyaz yün çorap, çamaşır gibi şeyler ve çerez verilirdi.
Ayrıca On beşi gecesi bir gelenek te Galer ve Bent Hamamları gece Sahura kadar bayanlara özel olarak açılarak hizmet verilirdi. Herkese Hayırlı Ramazanlar.”
